Tüm ülkelerden teklif aldığını söyleyen ABD, yalnızca 3 ülkeyle ticaret anlaşmasına vardı

NEW YORK (AA) - AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, Başkan Trump, "kurtuluş günü" olarak adlandırdığı 2 Nisan'da, önemli miktarda ticaret açığı verilenler başta olmak üzere ülkeleri hedef aldı.

Ülkelerin "adil olmayan ticaret uygulamalarını" gerekçe gösteren Trump, yüzde 10 temel tarife olmak üzere karşılıklı gümrük vergilerini içeren kapsamlı tarife planını açıkladı.

"Ticaret savaşı" endişelerine yol açan bu plan, küresel piyasalarda çalkantılara neden olurken, bundan bir hafta sonra misillemede bulunmayan ülkeler için ek tarifelere 90 günlüğüne ara verildi.

Çin'le yaşanan restleşmeler sonrasında Çin'e uygulanacak karşılıklı gümrük vergileri ise yüzde 125'e yükseltildi. Böylelikle "fentanil" dolayısıyla uygulananlar dahil bu ülkeye uygulanacak toplam tarife oranı yüzde 145'e çıktı.

Bu süreçte Başkan Trump'ın açıklamaları yakından takip edildi. Trump'ın sık sık "her ülkenin bir anlaşma yapmak istediği" iddiasını dile getirmesi, ticaret anlaşmaları iyimserliğini artırırken, bu söylem piyasalardaki derin kayıpları telafi etmişti. ABD yönetimi ayrıca "90 günde 90 anlaşma" yapılabileceğini belirtmişti.

Trump, 7 Mayıs'ta "saygın bir ülke" ile ticaret anlaşması imzalayacaklarını belirterek, daha sonra da bu ülkenin İngiltere olduğunu bildirdi. İngiltere ile yapılan anlaşmanın, duyurdukları "ilk büyük anlaşma" olduğunu ifade eden Trump, bu anlaşmanın ABD ile Birleşik Krallık arasındaki ilişkileri güçlendireceğini vurguladı.

Trump, İngiltere ile imzaladıkları anlaşmanın detaylarını Oval Ofis'te kamuoyuna açıkladı. Daha fazla ülkeyle anlaşma olup olmayacağına yönelik soruya Trump, "Çok yakınız. Çok sayıda anlaşmamız olacak." cevabını verdi.

Trump, Avrupa Birliği'nin (AB) ticarette kendilerine adaletsiz davrandığını öne sürerek, AB'nin de anlaşma yapmayı "çok istediğini" dile getirdi.

İngiliz otomobillerine uygulanan gümrük vergilerini 100 bin araca kadar yüzde 10'a indiren anlaşma kapsamında, çelik ve alüminyum ithalatı için de gerekli şartların karşılanması durumunda kota oluşturulacağı bildirildi.

Bunun karşılığında İngiltere daha fazla Amerikan sığır eti ve etanol satın almayı ve ABD malları için gümrük süreçlerini kolaylaştırmayı kabul etti.

ABD'nin ticaret fazlası verdiği İngiltere'ye yönelik 2 Nisan'da duyurduğu yüzde 10'luk tarife oranı ise yürürlükte kalacağı bildirildi.

Tarife misillemeleriyle gümrük vergisi oranlarını tırmandıran ABD ile Çin'in arasındaki "ticaret savaşı", iki ülkeden heyetlerin mayıs ayında Cenevre'de gerçekleştirdiği müzakereler sonrasında yatıştı.

ABD ile Çin burada karşılıklı gümrük vergilerini geçici olarak düşürme konusunda anlaştı. Anlaşma kapsamında 14 Mayıs itibarıyla ABD'nin Çin mallarına uyguladığı gümrük vergilerini 90 günlüğüne yüzde 145'ten yüzde 30'a, Çin'in de ABD mallarına uyguladığı gümrük vergilerini yüzde 125'ten yüzde 10'a düşüreceği açıklandı.

Haziran ayında Çinli yetkililerle Londra'da iki gün süren ticaret görüşmelerinin ardından açıklamalarda bulunan ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick, Cenevre'de varılan ticaret mutabakatının uygulanmasına yönelik bir "çerçeveye" ulaştıklarını bildirdi.

Trump ise geçen ay sonunda yaptığı açıklamada, Çin ile ticaret anlaşması imzaladıklarını, Hindistan ile de "büyük" bir anlaşma yapabileceklerini söyledi.

Dünyanın en büyük iki ekonomisinin ticaret konusunda anlaşmaya varması, ticaret savaşlarının resesyona neden olacağına dair korkuları yatıştırırken, piyasalarda risk iştahı arttı.

Trump, bu ay başında da Vietnam ile ticaret anlaşmasına vardıklarını duyurdu. Anlaşma şartlarına göre, Vietnam'dan ABD'ye gönderilen mallar için yüzde 20 gümrük vergisi uygulanacağını bildiren Trump, başka ülke menşeli ürünlerin Vietnam üzerinden aktarılması durumunda ise bu oranın yüzde 40 olacağını bildirdi.

Buna karşılık Vietnam'ın "daha önce hiç yapmadığı bir şeyi yapacağını" ve ABD'ye ticaret konusunda "tam erişim hakkı" vereceğini kaydeden Trump, "Başka bir deyişle, 'Pazarlarını ABD'ye açacaklar.' Yani, ürünlerimizi Vietnam'a '0' gümrük vergisiyle satabileceğiz." ifadesini kullandı.

Trump'ın 2 Nisan'da açıkladığı ancak bir hafta sonra 90 günlüğüne ertelenen karşılıklı tarifelerde, Vietnam'a yüzde 46 düzeyinde gümrük vergisi uygulanması öngörülmüştü.

Öte yandan, herkesle anlaşma yapamayacaklarını dile getiren Trump, "Bazılarına sadece bir mektup gönderip 'Çok teşekkür ederiz, yüzde 25, 35, 45 tarife ödeyeceksiniz.' diyeceğiz." ifadesini kullanmıştı.

Trump, bu kapsamda dün Japonya ile Güney Kore'ye yönelik "tarife mektuplarında" 1 Ağustos'tan itibaren bu ülkelerden ABD'ye gönderilen tüm ürünlere, sektörel tarifelerden ayrı olarak yüzde 25 gümrük vergisi uygulanacağını bildirdi.

Yüksek oranlardan kaçınmak için başka ülkeler üzerinden aktarılan malların daha yüksek tarifelerle karşılaşacağına dikkati çeken Trump, misilleme durumunda ise yüzde 25'lik tarife oranının artacağını kaydetti.

Trump, mektuplarda "belki" bir düzeltme yapmayı düşünebileceklerine işaret ederek, "Bu tarifeler, ülkenizle olan ilişkilerimize bağlı olarak yukarı ya da aşağı doğru değiştirilebilir." ifadesini kullandı.

Beyaz Saray Sözcüsü Leavitt de dün yaptığı açıklamada pazartesi günü 12 ülkeye daha tarife mektupları gönderileceğini belirterek, gelecek günlerde başka mektupların da yollanacağını bildirdi.

Tarife erteleme süresinin uzatılacağını da açıklayan Leavitt, bunun ABD için en iyi anlaşmaları istemelerinin bir sonucu olduğunu söyledi. Öte yandan Trump, Japonya ve Güney Kore dışındaki diğer ülkelere gidecek tarife mektuplarını da paylaştı.

Söz konusu mektuplarda Trump, uygulanacak tarife oranlarının, Malezya, Kazakistan ve Tunus için yüzde 25, Güney Afrika ve Bosna Hersek için yüzde 30, Endonezya için yüzde 32, Bangladeş ve Sırbistan için yüzde 35, Kamboçya ve Tayland için yüzde 36, Laos ile Myanmar için yüzde 40 olduğunu aktardı.

Trump dün ayrıca 9 Temmuz'da sona eren tarife erteleme süresinin 1 Ağustos'a uzatılmasına ilişkin kararnameyi imzaladı. ABD'nin şu ana kadar yalnızca İngiltere, Çin ve Vietnam ile ticaret anlaşmasına varması, geniş çaplı ticaret çözümleri vaadinin gerisinde kaldı.

Ülkenin Japonya, Hindistan ve AB gibi önemli ticari partnerleriyle yürüttüğü müzakerelerden de henüz bir sonuç çıkmadı.

Analistler, Trump yönetiminin daha fazla anlaşma baskısıyla karşı karşıya kaldığını belirterek, 3 ayda 3 ülkeyle anlaşılmasının Trump'ın tarife stratejisinin uzun vadede uygulanabilirliği konusunda soru işaretleri oluşturduğunu söyledi.

ABD'nin tehditlerini kalıcı ticaret anlaşmalarına dönüştürüp dönüştüremeyeceğinin belirsizliğini koruduğunu kaydeden analistler, olası ticaret anlaşmalarının küresel ekonomik görünümü şekillendirebileceğini kaydetti.

Muhabir: Sevgi Ceren Gökkoyun