ANKARA (AA) - Tacikistan Dışişleri Bakanı Siraceddin Muhriddin, uluslararası ilişkilerde benzeri görülmemiş bir dönüşüm yaşandığını belirterek, hızla değişen jeopolitik süreçlerin, dünyanın farklı bölgelerinde barış ve istikrara ciddi zorluklar ve tehditler yarattığını ifade etti.
Bakan Muhriddin, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Dışişleri Bakanları Konseyi 51. Oturumu vesilesiyle bulunduğu İstanbul'da, İİT toplantısını, İsrail'in Filistin ve İran'a yönelik saldırılarını, Kazakistan'da düzenlenen 2. Çin-Orta Asya Zirvesi'ni AA'ya yazılı olarak değerlendirdi.
Muhriddin, İİT'nin, Birleşmiş Milletler'den (BM) sonra en büyük ikinci hükümetler arası kuruluş olduğuna işaret ederek, "Teşkilat, Müslüman dünyasının ortak sesi olarak, dünya halkları arasında uluslararası barış ve uyumu teşvik etme ruhu içinde Müslüman ümmetin çıkarlarını korumayı ve güvence altına almayı amaçlamaktadır." ifadesini kullandı.
Ülkesinin, İİT'nin aktif bir üyesi olarak, teşkilat çerçevesinde verimli bir işbirliğine büyük ilgi duyduğunu vurgulayan Muhriddin, Oturum'un küresel gündemdeki güncel meseleler hakkında görüşleri paylaşmak ve eylemleri koordine etmek için etkili bir mekanizma olduğuna işaret etti.
Muhriddin, "Dönüşen Dünyada İİT" temasıyla düzenlenen Oturumun, insanlığın küresel jeopolitik manzarada hızlı bir değişim yaşadığı bir dönemde gerçekleştiğini vurgulayarak, "Gazze, Afganistan, Sudan, Somali ve Yemen'deki insani ve sosyal krizler, üye devletlerin ve örgütün dikkatini çekmektedir. İran'daki durumun ortaya çıkması, İİT'nin tüm üye devletlerinin durumu yatıştırmak ve daha da kötüleşmesini önlemek için diplomatik alanda çabalarını artırmasını gerektirmektedir." mesajını verdi.
"İsrail'in İran topraklarına yönelik askeri saldırılarını şiddetle kınıyoruz"Uluslararası ilişkilerde benzeri görülmemiş bir dönüşüm yaşandığını belirten Muhriddin, hızla değişen jeopolitik süreçlerin, dünyanın farklı bölgelerinde barış ve istikrara ciddi zorluklar ve tehditler yarattığını ifade etti.
Muhriddin, Orta Doğu'daki durumun tırmanmasından duyulan derin endişenin, uluslararası ilişkilerin evrensel olarak kabul edilen normlarının ihlali olarak ifade edildiğini belirterek, şunları kaydetti:
"Yüzlerce sivilin hayatını kaybetmesine neden olan İsrail'in İran topraklarına yönelik askeri saldırılarını şiddetle kınıyoruz. Tüm uluslararası toplumu çağırarak, İsrail'in devam eden insanlık dışı ve barbarca eylemlerini durdurmayı amaçlayan her türlü girişimi destekleyerek, herkesi zararlı sonuçlara yol açabilecek daha fazla askeri eylemden kaçınmaya ve BM Şartı'nın temel ilkelerine ve diğer uluslararası hukuk normlarına saygı göstererek, krize barışçıl çözümler bulmak için hızlı önlemler almaya çağırıyoruz. Tacikistan, bölgedeki tüm çatışmaları ve krizleri çözmenin tek kabul edilebilir yolunun müzakere ve diyalog olduğunu bir kez daha vurgulamaktadır. İran, kilit bir ülke olarak, sadece Orta Doğu'da değil, çok daha ötesinde barış ve istikrarın sağlanmasında olumlu bir rol oynamaktadır."
Muhriddin, İsrail'in İran'a saldırılarını "kanunsuz ve vahşi bir saldırı" olarak tanımlayarak, "Sonuçlarına gelince, ilk olarak, bu saldırı uluslararası hukuku zayıflatmakta, BM Şartı ve diğer uluslararası antlaşmalarda yer alan uluslararası kuralların ve normların geçerliliğine büyük bir soru işareti koymaktadır." ifadesini kullandı.
Saldırıların sonucunun uluslararası ticaret ve ekonomi tarafından göz ardı edilmeyeceğini belirten Muhriddin, "Orta Doğu'daki kötüleşen durum, küresel tedarik zincirini kesintiye uğratmasa bile, en azından küresel yüklerin nakliye ve sigorta maliyetlerini artıracaktır. İran bölgedeki ve ötesindeki güvenlik yapısında önemli bir rol oynamaktadır." değerlendirmesinde bulundu.
"Gazze Şeridi, yas ve yıkımın yaşandığı bir yer haline geldi"Muhriddin, Filistin'deki durumun, en önemli ve karmaşık güncel konularından biri olmaya devam ettiğine işaret ederek, "Bugün bilinçli dünya toplumunun endişe duyduğu bir diğer konu da ezilen Filistin halkının korkunç durumu. Gazze Şeridi, yas ve yıkımın yaşandığı bir yer haline geldi." ifadelerini kullandı.
Ülkesinin, Filistin'de masum insanların ayrım gözetilmeksizin öldürülmesini, toplu cezalandırmayı, hastaneler ve okullar gibi sosyal tesislerin tahrip edilmesini her zaman şiddetle kınadığını ifade eden Muhriddin, Tacikistan'ın acil ateşkes ve insani yardım koridorlarının açılmasını talep ettiğini vurguladı.
Muhriddin, bu sorunun gerçek çözümünün, BM kararlarına uygun olarak başkenti Kudüs olan bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasında olduğunu düşündüğünü belirtti.
"Ekonomik işbirliği ülkelerimiz arasındaki yakın bağların ana unsurlarından biri"Kazakistan'ın başkenti Astana'da 17 Haziran'da yapılan "2. Çin-Orta Asya Zirvesi"sini hatırlatan Muhriddin, "Zirve sırasında 6 Devlet Başkanı (Kazakistan, Tacikistan, Özbekistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Çin), Zirve içindeki çok yönlü işbirliğinin daha da geliştirilmesi ve uluslararası gündemin güncel meseleleri hakkında görüş alışverişinde bulundu. Zirve, 'Ebedi İyi Komşuluk, Dostluk ve İşbirliği Anlaşması' ve sonuç bildirisi olan Astana Deklarasyonu dahil olmak üzere bir dizi önemli belgenin imzalanmasıyla sona erdi." ifadelerini kullandı.
Muhriddin, format içindeki siyasi diyaloğun daha da güçlendirilmesinin, bölgesel ve küresel düzeyde tüm yapıcı hedeflere ulaşmada etkili bir rol oynayacağına inandığını belirterek, "Bu bağlamda, ekonomik işbirliği şüphesiz ülkelerimiz arasındaki yakın bağların ana unsurlarından biridir." mesajını verdi.
Ticaret, ekonomi ve enerji alanlarında, yeşil enerjinin geliştirilmesi de dahil olmak üzere, karşılıklı yarar sağlayan işbirliğini daha da güçlendirmeyi amaçlayan ortak projelerin uygulanmasına özel önem verildiğini kaydeden Muhriddin, ayrıca şunları kaydetti:
"Sanayi, tarım, önemli minerallerin işlenmesi, ulaştırma ve yük taşımacılığı alanlarında da işbirliğine önem veriyoruz. Ülkemiz, dijital teknolojilerin gelişmesi ve yapay zekanın kullanıma girmesiyle format ülkelerinin ekonomisi için açılacak olan fırsatları büyük önemle değerlendirmektedir. Bu bağlamda, Cumhurbaşkanımız İmamali Rahman, ticaret ve ekonomik ilişkileri canlandıran bir faktör olarak e-ticaret dahil olmak üzere yenilikçi iş modellerinin kullanıma girmesini de içeren dijitalleşme alanında işbirliğinin genişletilmesinin gerekliliğine dikkati çekmiştir."
Muhabir: Büşranur Keskinkılıç
