ANKARA (AA) - Lockheed Martin, Honeywell, Leonardo başta olmak üzere savunma ve havacılık sanayisinin global devleri, insansız-otonom helikopter ile keşif-gözetleme, istihbarat toplama, muharebe görevleri ile kargo, tıbbi malzeme, acil yardım teslimatı görevlerine hazırlanıyor.
Lockheed Martin şirketine bağlı Sikorsky ve Savunma İleri Araştırma Projeleri Ajansı (DARPA), otonom bir yardımcı helikopterle ikmal ve yaralı tahliyesine yönelik bir çalışma gerçekleştirdi. Bunun sonucunda 2022 yılında UH-60A Black Hawk helikopteriyle teknoloji gösterimi gerçekleştirildi. Bu program ile UH-60 Black Hawk helikopterlerinin insansız ve otonom hale getirilerek ön cephede lojistik destek, tahliye ve keşif görevlerini pilot müdahalesi olmadan gerçekleştirmesi hedefleniyor.
ABD Ordusu, Near Earth Autonomy ve Honeywell’e UH-60L Black Hawk helikopterlerini otonom lojistik platformlarına dönüştürmek için bir sözleşme verdi. Proje, mevcut helikopter filosunu modernize ederek insansız operasyonlar için uygun hale getirmeyi amaçlıyor. Honeywell’in gelişmiş aviyonik sistemleri ile Near Earth’ün otonom uçuş yazılımlarıyla birleştirilerek, yüksek tempolu lojistik görevlerde asker güvenliğini artırmak ve operasyonel verimliliği yükseltmek amaçlanıyor.
Leonardo, AW09 tek motorlu hafif helikopterden esinlenerek Proteus insansız rotorlu hava aracı tasarladı. Birleşik Krallık Kraliyet Donanması (Royal Navy) için geliştirilen bu yaklaşık 3 tonluk insansız helikopter, otonom uçuş kabiliyetleri, modüler yük bölmesi ve yenilikçi üretim teknikleriyle deniz operasyonlarına yönelik hazırlanıyor.
Bu şirketlerin yanında ülke ve bölgelerinde havacılık ve otonom sistemler alanında yetkinliklere sahip firma ve kurumlar, farklı boyutlarda insansız helikopter geliştirmek için faaliyet yürütüyor.
Türkiye'de envantere girdi, yenilerine kapı açıldıTürkiye'de ise TİTRA Teknoloji ile Milli Savunma Bakanlığı Askeri Fabrikalar Genel Müdürlüğüne bağlı 5'inci Ana Bakım Fabrika Müdürlüğü arasında otonom sistemlere yönelik imzalanan "Stratejik İşbirliği Anlaşması" insansız helikopter kullanımının yaygınlaşmasına kapı araladı.
İnsansız hava aracı geliştirme ve üretim yeteneklerine sahip TİTRA Teknoloji, yüksek yük taşıma kapasiteli, uzun süre havada kalabilen, yakıt motorlu, yüksek irtifalarda uzun menzilli uçuş yapabilen platform ihtiyacını dikkate alarak 2020 yılında insanlı bir helikopteri insansızlaştırdı.
Bu kapsamda, 190 kilograma kadar iki insan taşıyabilen ve 3 saat kadar havada kalabilen bir platform insansız helikoptere dönüştürüldü. Yapılan geliştirmeler sonunda 200 kilogram faydalı yük taşıma kapasitesine sahip, 9 saatin üzerinde havada kalabilen Türkiye'nin ilk insansız helikopteri ALPİN geliştirildi. Güvenlik güçlerinin envanterine girmeyi başaran ALPİN, sonrasında farklı kullanıcılara sunulmak üzere ikinci bir sipariş aldı.
TİTRA, ALPİN'i geliştirirken, uzun süredir güvenlik güçlerinin envanterinde yer alan bazı helikopterlerin insansızlaştırılmasını da hedefleri arasına aldı. Bu hedefin gerçekleşmesi yönelik de yakın zamanda önemli bir stratejik işbirliği yapıldı.
Pasifik Teknoloji tarafından Kamuyu Aydınlatma Platformu'na yapılan bildirimde, TİTRA Teknoloji ile Milli Savunma Bakanlığına bağlı 5'inci Ana Bakım Fabrika Müdürlüğü arasında, otonom sistemlere yönelik bir "Stratejik İşbirliği Anlaşması" imzalandığı bildirildi.
Anlaşma kapsamında, otonom hale getirilen helikopterlerin kullanım alanlarının genişletilmesine ve farklı coğrafi koşullarda lojistik amaçlı kullanımına imkan sağlanacağı belirtildi.
Helikopterler yeni yetenekler kazanacakBu bildirim ve tarafların sahip olduğu yetenekler dikkate alındığında insansız helikopter örneklerinin çeşitlenmesi ve yaygınlaşması bekleniyor. TİTRA Teknoloji’nin insansız ve otonom sistemlerdeki uzmanlığı ile 5’inci Ana Bakım Fabrika Müdürlüğünün teknik altyapısının birleşmesiyle ortaya çıkacak sinerjinin, bu alandaki yerli teknolojilerin gelişimini hızlandırması öngörülüyor.
Uçak ve helikopterlerin fabrika seviyesi bakım, onarım, yenileştirmeleri, hava araçlarıyla ilgili iyileştirme ve geliştirme çalışmaları ile bu kapsamda gerekli görülen modifikasyon ve modernizasyonlarda üst düzey yetkinliklere sahip olan 5'inci Ana Bakım Fabrika Müdürlüğü, "dünyanın önde gelen helikopter bakım merkezlerinden biri olma" vizyonuyla genel maksat, taarruz, keşif ve eğitim helikopterlerine hizmet veriyor.
TİTRA ise ALPİN ile insanlı bir helikopteri insansıza dönüştürebileceğini gösterip envantere kazandırarak bu alandaki yetkinliğini ispatlamış oldu.
Envanterdeki bazı helikopterlerin insansızlaştırılması ile 500 ve 1000 kilogramın üzerindeki ağırlıkların nakledilmesi mümkün hale gelebilecek. Böylece özellikle ulaşılması zor coğrafyalarda (dağlık araziler, afet bölgeleri) lojistik görevlerin etkinliği artırılacak.
İnsansızlaştırılan helikopterler sayesinde tehlikeli bölgelerde insan hayatını riske atmadan görev yapılabilecek. Pilot yetiştirme gibi yüksek maliyetli süreçlere olan bağımlılık azaltılabilecek.
Muhabir: Göksel Yıldırım
