Küresel piyasalar tarife endişelerinin yeniden yükselmesiyle karışık seyrediyor

İSTANBUL (AA) - ABD Başkanı Donald Trump'ın "Önce Amerika" politikası kapsamında attığı adımların olası sonuçlarına yönelik belirsizlikler sürerken, Trump'ın 9 Temmuz'a kadar ertelediği gümrük tarifelerinin süresini uzatmayı düşünmediğini açıklaması, piyasalarda risk iştahını törpüledi.

Analistler, jeopolitik tansiyonun yeniden yükselebileceği ve tarifeler yoluyla ticaret savaşlarının tekrardan şiddetlenebileceği korkularının paralelinde ABD ekonomisine ilişkin gelişmeler ve makroekonomik verilerden gelen karışık sinyallerle risk önceliklerinin sık değişkenlik gösterdiğine dikkati çekerek, bu durumun yatırımcıların karar alma süreçlerini zorlaştırdığını ve fiyatlamalar üzerinde etkili olduğunu belirtti.

Öte yandan ABD Senatosu, Başkan Donald Trump'ın seçim kampanyasında vaat ettiği vergi indirimlerinin hayata geçirilmesini amaçlayan tasarıyı kabul etti. Söz konusu tasarıda, eyalet ve yerel vergi indirimlerinin artırılması, bahşiş ve fazla mesai gelirlerinden alınan vergilerin kaldırılması ve 2017'de yürürlüğe giren vergi indirimlerinin süresinin uzatılmasının yanı sıra, harcama kesintileri yapılması da öngörülüyor. Tasarının, Trump'ın imzasına sunulmadan önce Temsilciler Meclisi'nde de onaylanması gerekiyor.

Analistler, vergi tasarısının onaylanmasının ardından ABD'nin mali görünümüne ilişkin endişelerin yatırımcılar tarafından yakından izlendiğine işaret ederek, tasarının Temsilciler Meclisi'nde kabul edilmesi durumunda ABD varlıklarına yönelik yatırımların yeniden değerlendirmeye alınabileceğini belirtti.

Bunun gelişmelere ek olarak dün Avrupa Merkez Bankası (ECB) tarafından düzenlenen ECB Merkez Bankacılığı Forumu'nda konuşan ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell, faizleri yeniden düşürmeye başlamadan önce daha fazla veri elde etmek ve tarifelerin etkilerini görmek istediklerini söyledi.

ABD ekonomisinin oldukça iyi bir konumda olduğunu söyleyen Powell, tarifeler göz ardı edildiğinde enflasyonun beklendiği gibi davrandığını kaydetti. Powell, tarifelerin etkisinin henüz çok fazla görülmediğine dikkati çekerek, yaz boyunca daha yüksek enflasyon verileri beklediklerini anlattı.

Tarifeler olmasaydı Fed'in şimdiye kadar faizleri daha fazla düşürüp düşürmeyeceğine yönelik soruya, "Bence bu doğru." yanıtını veren Powell, tarifelerin büyüklüğünü görünce ve tarifelerin bir sonucu olarak enflasyon beklentileri yükselince, beklemeye geçtiklerini kaydetti.

Powell, Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) üyelerinin büyük çoğunluğunun yılın ilerleyen dönemlerinde faiz oranlarının yeniden düşürülmeye başlanmasının uygun olacağını düşündüğünü dile getirerek enflasyon ve iş gücü piyasasına dair verileri izleyeceklerini söyledi. Powell, herhangi bir toplantıda faiz indirimi olasılığını masadan kaldırmayacağını ve bunun verilerin nasıl geliştiğine bağlı olacağını ifade etti.

Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed'in eylül ayında yüzde 88 ihtimalle 25 baz puanlık faiz indirimi yapacağı beklenirken, Bankanın yıl genelinde toplam 3 kez faiz indirimi kararı verebileceğine dair öngörüler güçlenmeye devam etti.

Bu açıklamaların ardından gözler, Fed'in para politikası kararlarında önemli ağırlığı bulunan iş gücü piyasasına çevrildi. Bugün açıklanacak ADP özel sektör istihdamı ile yarın yayımlanacak tarım dışı istihdam verisi yatırımcıların odağında olacak.

Analistler, bu verilerde Fed'in gelecek dönem atacağı adımlara ilişkin ipuçlarının aranacağını kaydederek, verilerden alınacak sinyallerin varlık fiyatlarında oynaklığa neden olabileceğinin altını çizdi.

Makroekonomik veri tarafında, ABD'de JOLTS açık iş sayısı mayısta 7 milyon 769 bin ile Kasım 2024'ten bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.

ABD'de Tedarik Yönetim Enstitüsünün (ISM) imalat sanayisi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) haziranda 49'a yükselmesine rağmen sektörde daralmanın sürdüğüne işaret etti.

S&P Global tarafından açıklanan haziran ayına ilişkin imalat sektörü PMI verisi de yukarı yönlü revizyonla 52,9 oldu. Endeks Mayıs 2022'den bu yana en yüksek seviyesine çıktı.

ABD'de inşaat harcamaları, mayısta yüzde 0,3 ile piyasa beklentilerinden fazla azalış kaydetti.

Fed'in faiz indirimi yapabileceği beklentilerin güçlenmesiyle tahvil piyasalarındaki hareketlilik dikkati çekiyor. ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi dün yüzde 4,19'a inerek 1 Mayıs'tan bu yana en düşük seviyesini görürken, yeni günde yüzde 4,25'te dengelendi.

Zayıflayan dolar ve gerileyen tahvil faizleri ile alternatif maliyeti azalan altının ons fiyatı dün yüzde 1,1 yükselişle 3 bin 339 dolara çıkarken, şu sıralarda önceki kapanışının hemen üzerinde 3 bin 340 dolarda bulunuyor.

Brent petrolün varil fiyatı ise yüzde 0,2 düşüşle 66,9 dolarda işlem görürken, dolar endeksi şu sıralarda yatay seyirle 96,7 seviyesinde.

Kurumsal tarafta ise Trump'ın, Musk'ın şirketlerinin aldığı sübvansiyonların incelenmesi gerektiğini söylemesi sonrasında Tesla hisseleri yüzde 5'ten fazla değer kaybetti.

New York Borsası'nda dün S&P 500 endeksi yüzde 0,11, Nasdaq endeksi yüzde 0,82 düşerken, Dow Jones endeksi yüzde 0,91 yükseldi. ABD'de endeks vadeli kontratlar yeni güne pozitif bir seyirle başladı.

Avrupa borsalarında dün İngiltere hariç satış ağırlıklı bir seyir öne çıkarken, bugün ECB Başkanı Christine Lagarde'ın yapacağı konuşma yatırımcıların odağında bulunuyor.

Dün ECB Merkez Bankacılığı Forumu'nun açılışında konuşan Lagarde, son para politikası stratejisi gözden geçirmesinin ardından ECB’nin gelecekteki zorluklara karşı iyi bir konumda olduğunu söyledi.

Lagarde, yüzde 2 olarak açıklanan Avro Bölgesi haziran ayı enflasyon oranına ilişkin, "Enflasyon konusunda görev başarıyla tamamlandı diyemiyorum ama hedefe ulaşıldı." değerlendirmesinde bulundu.

İngiltere Merkez Bankası (BoE) Başkanı Andrew Bailey ise politika faizinin aşağı yönlü bir eğilimde olduğunu belirterek, para politikasının hala kısıtlayıcı ve bir süre daha böyle kalacağını söyledi.

Öte yandan Almanya Federal İş Ajansı (BA), işsizlik rakamlarına ilişkin haziran ayı verilerini açıkladı. Buna göre, ülkede mevsimsellikten arındırılmış işsiz sayısı, haziranda mayıs ayına göre 11 bin kişi artarak 2 milyon 970 bin oldu. Beklenti, işsiz sayısının haziranda 15 bin artması yönündeydi.

Uluslararası finansal araştırma kuruluşu S&P Global, İngiltere'nin haziran ayı imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verilerini açıkladı. Verilere göre, ülkede imalat sanayi PMI haziranda 47,7 oldu. Bu seviye son 5 ayın en yüksek değeri olmasına rağmen, büyüme bölgesi olan 50 puanın altında kalmaya devam etti.

Dün İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,28 yükselirken, Almanya'da DAX 40 yüzde 0,99, İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,58 ve Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,04 düştü. Avrupa'da endeks vadeli kontratlar yeni güne pozitif başladı.

Asya piyasalarında ise karışık bir seyir öne çıkarken, ABD Başkanı Trump'ın Japonya ile ticaret anlaşması konusundaki açıklamaları bölge pay piyasaları üzerinde baskı oluşturdu.

Japonya ile de ticaret anlaşması yapabileceklerinden şüpheli olduğunu söyleyen Trump, bu yüzden Japonya'ya bir mektup yazacağını belirterek mektupta, "Size çok teşekkür ediyoruz ve ihtiyacımız olan şeyleri yapamayacağınızı biliyoruz, bu nedenle yüzde 30, yüzde 35 ya da bizim belirlediğimiz rakam neyse onu ödüyorsunuz." diyeceğini ifade etti.

Japonya'nın baş ticaret müzakerecisi Ryosei Akazawa, hem Japon hem de ABD heyetlerinin olası bir anlaşma için samimi görüşmeler yürüttüğünü ancak temel farklılıkların hala çözülmediğini söyledi.

Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,2, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 0,9 düşerken, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 0,7 yükseldi. Çin'de Şanghay bileşik endeksi ise yatay seyretti.

Dün alış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 1,33 değer kazanarak 10.080,35 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı ağustos vadeli kontrat ise dün akşam seansında normal seans kapanışının yüzde 0,2 altında 11.920,00 puanda işlem gördü.

Dolar/TL, dün yüzde 0,1 yükselişle 39,8370'ten kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında yatay seyirle 39,8410'dan işlem görüyor.

Analistler, bugün yurt içinde ihracat rakamları, yurt dışında ise ABD'de ADP özel sektör istihdamı, ECB Başkanı Lagarde'ın açıklamaları ve Avro Bölgesinde işsizlik oranının öne çıkacağını dile getirerek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.100 ve 10.200 seviyelerinin direnç, 10.000 ve 9.900 puanın destek konumunda olduğunu kaydetti.

Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:

12.00 Avro Bölgesi, mayıs ayı işsizlik oranı

14.00 ABD, haftalık mortgage başvuruları

15.15 ABD, haziran ayı ADP özel sektör istihdamı

17.15 Avro Bölgesi, ECB Başkanı Lagarde'ın konuşması

Muhabir: Ali Canberk Özbuğutu