Küresel piyasalar nükleer savaş endişesiyle yoğun veri gündemine odaklandı

İSTANBUL (AA) - Küresel piyasalarda, geçen hafta ABD Merkez Bankasının (Fed) faiz kararı ve Fed Başkanı Jerome Powell'ın "temkinli" sözlü yönlendirmeleri, ABD Başkanı Donald Trump'ın imzaladığı tarife kararnamesi ve jeopolitik risklerin artabileceği endişeleriyle negatif bir seyir öne çıkarken gelecek hafta dünya genelinde açıklanacak yoğun veri gündemi yatırımcıların odağına yerleşti.

ABD yönetiminin korumacılık kapsamında uyguladığı tarifelerin küresel ekonomi üzerindeki etkilerine ilişkin belirsizlik ve bu hususta değişkenlik gösteren politikalar piyasaları baskılarken, ABD ile Rusya arasında çıkabilecek olası bir nükleer savaş, mevcut risklerin en başına yerleşti.

ABD Başkanı Trump ile eski Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev'in karşılıklı açıklamaları iki ülke arasında nükleer savaş çıkabileceği korkularının fitilini ateşledi.

Trump, eski Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev'in nükleerle ilgili açıklamalarına tepki gösterirken, nükleer silahlar hakkında tamamen hazır olduklarını belirterek iki nükleer denizaltının uygun bölgelere konuşlandırılması emrini verdiğini açıkladı.

Medvedev, pazartesi günü yaptığı açıklamada, Trump'a sert çıkarak, Washington'ın politikalarının "Rusya ile ABD arasında daha geniş çaplı bir çatışmayı tetikleme riski taşıdığını" savunmuştu.

Medvedev, X hesabından yaptığı açıklamasında, "50 gün ya da 10 gün... Trump iki şeyi unutmamalı: 1. Rusya, İsrail ya da İran değil. 2. Her yeni ültimatom bir tehdit ve savaşa doğru atılmış bir adımdır. Rusya ile Ukrayna arasında değil, kendi ülkesiyle Rusya arasında." değerlendirmesinde bulunmuştu.

Analistler, küresel ekonominin uzun süredir enflasyon-resesyon ikilemi ve tarifelerin gölgesinde ilerlemeye çalıştığını aktararak, süregelen belirsizliklere nükleer savaş tehditlerinin eklenmesinin yatırımcıların güvenli liman arayışını artırabileceğini kaydetti.

Bu gelişmelerin yanı sıra çarşamba günü Fed'in faizi sabit tutma kararı ve sonrasında başkan Powell'ın sözlü yönlendirmeleri takip edildi. Powell'ın tarifelerin bazı malların fiyatlarına daha net bir şekilde yansımaya başladığını ifade etmesi, bankanın eylül ayında faiz indirimine gidebileceği ihtimallerini azalttı.

Ancak cuma günü açıklanan tarım dışı istihdam verisi ülkede istihdamın zayıfladığını gösterdi. ABD'de tarım dışı istihdam temmuzda 73 bin kişi artarak beklentilerin altında gerçekleşirken, işsizlik oranı yüzde 4,1'den 4,2'ye çıktı.

Tarım dışı istihdama ilişkin mayıs ve haziran ayı verilerinde yapılan büyük aşağı yönlü revizyonlar da dikkati çekti. Zayıf gelen istihdam verileri, Fed'in eylüldeki toplantısında faiz indirimine gidebileceği beklentilerini artırdı. Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed'in eylül toplantısında faiz indirimine gitme ihtimali yüzde 67'den 80'e çıktı.

Öte yandan ABD Başkanı Trump, perşembe günü karşılıklılık esasına dayanan tarife oranlarında değişikliği öngören kararnameyi imzaladı.

Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, Trump tarafından imzalanan kararnameyle ABD'nin artan yıllık mal ticareti açıklarını daha da azaltmak amacıyla bazı ülkelere yönelik karşılıklılık esasına dayanan gümrük vergisi oranlarında değişikliğe gidildiği belirtildi.

İmzalanan kararnameye göre, ülkelere yüzde 10 ila yüzde 41 arasında değişen oranlarda gümrük vergisi uygulanması öngörülüyor. Bu kapsamda, Hindistan'a yüzde 25, Endonezya'ya yüzde 19, Irak'a yüzde 35, İsrail'e yüzde 15, Malezya'ya yüzde 19, Norveç'e yüzde 15, İsviçre'ye yüzde 39, Suriye'ye yüzde 41, Tayvan'a yüzde 20 ve Vietnam'a yüzde 20 tarife getirilmesi planlanıyor.

Söz konusu tarife oranları, kararnamenin yayımlanmasından 7 gün sonra yürürlüğe girecek.

Analistler, küresel ekonomik belirsizlik, tarifeler ve nükleer savaş korkularıyla risk algısının arttığını ifade ederek, bu durumun pay piyasası gibi görece riskli varlıklarda alımları azalttığını, yatırımcıları güvenli liman arayışına sevk ettiğine dikkati çekti.

ABD tahvil piyasalarında geçen hafta alıcılı seyir hakim olurken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi cuma günü önceki günkü kapanışına göre yaklaşık 15 baz puan azaldı ve haftayı yüzde 4,22'den kapattı.

Emtia tarafında ise altının ons fiyatı geçen hafta yüzde 1 artışla 3 bin 363 dolara, Brent petrolün varili de yüzde 2,49 değer kazancıyla 69,3 dolara çıkarken, gümüşün ons fiyatı yüzde 2,98 düşüşle 37,03 dolarla haftayı tamamladı.

Dolar endeksi de yüzde 1,5 artışla 99,1 seviyesinden haftayı kapattı.

New York borsasında geçen hafta satıcılı bir seyir öne çıktı. Haftalık bazda New York borsasında S&P 500 yüzde 2,36, Nasdaq endeksi yüzde 2,19 ve Dow Jones endeksi yüzde 2,92 değer kaybetti.

Öte yandan ABD'de teknoloji devlerinin açıkladığı bilançolar takip edildi. Mali takviminde 30 Haziran'da biten 3 aylık dönemi 2025 mali yılının dördüncü çeyreği olarak kabul eden Microsoft, bilançosunu açıkladı. Buna göre, şirketin geliri nisan-haziran döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 18 artarak 76,4 milyar dolara yükseldi. Microsoft, geçen yılın aynı döneminde 64,7 milyar dolar gelir elde etmişti.

Microsoft'un net karı da aynı dönemde yüzde 24 artışla 27,2 milyar dolara çıktı. Firmanın net karı geçen senenin aynı döneminde 22 milyar dolar olarak açıklanmıştı. Şirketin hisse başına karı, bu dönemde 2,95 dolardan 3,65 dolara yükseldi.

Meta da 2025'in ikinci çeyreğine ilişkin bilançosunu açıkladı. Buna göre, şirketin geliri, ikinci çeyrekte geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 22 artışla 47,5 milyar dolara yükseldi. Meta, geçen yılın aynı döneminde 39,1 milyar dolar gelir elde etmişti.

Meta'nın net karı da bu yılın ikinci çeyreğinde yüzde 36 artarak 18,3 milyar dolara çıktı. Şirket, geçen yılın aynı döneminde 13,5 milyar dolar net kar açıklamıştı. Şirketin geçen yılın ikinci çeyreğinde 5,16 dolar olan hisse başına karı, bu yılın aynı döneminde 7,14 dolara yükseldi. Şirket, bu yılın üçüncü çeyreğinde ise 47,5 milyar dolar ile 50,5 milyar dolar arasında gelir beklediğini bildirdi.

Apple ve Amazon'un nisan-haziran dönemine ilişkin bilançoları perşembe günü piyasa kapanışının ardından açıklandı. Bu doğrultuda, mali takvimde 28 Haziran'da biten 3 aylık dönemi üçüncü çeyrek olarak kabul eden Apple'ın bilançosuna göre, şirketin geliri bu dönemde yıllık yaklaşık yüzde 10 artışla 94 milyar dolara yükseldi. Apple, geçen yılın aynı döneminde yaklaşık 85,8 milyar dolar gelir elde etmişti.

Şirketin net karı da aynı dönemde yüzde 9,3 artarak 23,4 milyar dolara çıktı. Firma, geçen yıl nisan-haziran döneminde 21,4 milyar dolar kar açıklamıştı.

Amazon'un net satışları bu yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 13 artarak 167,7 milyar dolara yükseldi. Şirketin net satışları, geçen yılın ikinci çeyreğinde 148 milyar dolar olarak kayıtlara geçmişti. Amazon'un net karı da yılın ikinci çeyreğinde 18,2 milyar dolara çıktı. Şirket, geçen yılın aynı döneminde 13,5 milyar dolar net kar elde etmişti.

4 Ağustos ile başlayacak haftada pazartesi fabrika siparişleri, dayanıklı mal siparişleri, salı dış ticaret dengesi, S&P Global hizmet sektörü PMI, ISM hizmet sektörü PMI, perşembe MSCI 2025 3. dönem endeks revizyonları, haftalık işsizlik maaşı başvuruları, toptan eşya stokları verileri takip edilecek.

Avrupa borsaları geçen hafta negatif seyrederken, ABD yönetiminin tarife kararları, Fed Başkanı Powell'ın şahin tona yaklaşan açıklamaları ve Avro Bölgesi büyüme verisi öne çıktı. Bölgede gelecek hafta İngiltere Merkez Bankasının (BoE) faiz kararı takip edilecek.

Geçen hafta açıklanan verilere göre Avro Bölgesi'nde mevsimsellikten arındırılmış Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 2025'in ikinci çeyreğinde yılın ilk çeyreğine kıyasla yüzde 0,1 arttı. Bölgede, GSYH, yılın ikinci çeyreğinde yıllık da yüzde 1,4 yükseldi.

Piyasa beklentileri, Avro Bölgesi'nde GSYH'nin çeyreklik bazda sabit kalacağı, yıllık bazda yüzde 1,2 artacağı yönündeydi. Avro Bölgesi'nde ekonomi güven endeksi aylık bazda 1,6 puan artarak 95,8'e ulaştı. Almanya'da 2. çeyreğe ilişkin GSYH ise önceki çeyreğe göre yüzde 0,1 azalırken, yıllık ise yüzde 0,4 arttı.

Bu arada geçen hafta yayımlanan Uluslararası Para Fonu (IMF) raporunda, Avro Bölgesi ekonomisine ilişkin büyüme tahmininin bu yıl için yüzde 0,8'den yüzde 1'e çıkarıldığı, 2026 yılı için ise 1,2 olarak korunduğu belirtildi.

Açıklanan veriler sonrasında Avrupa Merkez Bankasının (ECB) daha fazla faiz indirim yapmak zorunda kalmayabileceğine yönelik öngörüler öne çıktı. ABD ile yapılan son gümrük tarifesi anlaşmasının Avrupa ekonomisi üzerinde baskı oluşturacağına yönelik endişeler devam etse de bölgede yılın ikinci yarısında büyüme verilerinin daha dengeli gelebileceği tahmin ediliyor.

Almanya’da temmuzda Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık yüzde 0,3, yıllık da yüzde 2 ile beklentilerin üzerinde artış kaydetti.

Geçen hafta İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,56, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 3,68, İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 1,92 ve Almanya'da DAX endeksi yüzde 3,17 geriledi.

Gelecek haftanın veri takviminde salı Avro Bölgesinde Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), Almanya'da Hamburg Ticaret Bankası (HCOB) hizmet sektörü PMI, çarşamba Avro Bölgesinde perakende satışlar, Almanya'da fabrika siparişleri, perşembe İngiltere Merkez Bankasının (BoE) faiz kararı, Almanya'da sanayi üretimi verileri yer alıyor.

Asya borsaları geçen hafta satış ağırlıklı seyrederken, ABD'nin tarife kararlarının yanı sıra Japonya Merkez Bankasının (BoJ) faiz kararı ile açıklanan ekonomik veriler bölge pay piyasalarında etkili oldu.

Geçen hafta BoJ, gecelik faiz oranını yüzde 0,5'te sabit tutarken, karar oy birliğiyle alındı. Banka, Japonya'da ekonomik büyümenin ticaret ve diğer politikaların etkisiyle muhtemelen yavaşlayacağı ancak uyumlu finansal koşullar gibi faktörlerin ekonomiye destek sağlamasının beklendiğini bildirdi.

Küresel ticaret politikalarına ilişkin belirsizlikler olduğunu vurgulayan BoJ, reel faiz oranlarının oldukça düşük seviyelerde olduğu göz önüne alındığında, ekonomik faaliyet ve fiyatlardaki iyileşmeye paralel olarak, politika faizinin artırılabileceğini ve para politikasındaki gevşeklik derecesinin ayarlanmaya devam edileceğini bildirdi.

Makroekonomik verilerde Japonya'da haziran ayında işsizlik oranı yüzde 2,5 ile önceki aya göre değişiklik göstermeyerek beklentiler dahilinde gerçekleşti. Ülkede aynı dönemde imalat sanayi PMI 48,9 ile beklentilerin sınırlı şekilde üzerinde geldi ancak önceki aya göre azaldı.

Çin'de ise temmuzda Caixin imalat sanayi PMI 49,5 seviyesiyle öngörülerin altında açıklandı.

Öte yandan Çin hükümeti, gelecek ay ABD Kongresinden bir heyetin Tayvan'ı ziyaret etmeye hazırlandığına dair haberler üzerine, Tayvan ile ABD arasında "her türlü resmi temasa" kesinlikle karşı olduğunu bildirdi.

Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,94, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 3,47, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 2,40 ve Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,62 değer kaybetti.

Gelecek hafta salı BoJ toplantı tutanakları ve cuma Japonya'da dış ticaret dengesi verileri açıklanacak.

Yurt içinde geçen hafta alış ağırlıklı seyir öne çıkarken BIST 100 endeksi yüzde 0,98 yükselişle 10.746,98 puandan kapattı ve gelecek hafta pazartesi günü enflasyon verileri takip edilecek.

AA Finans'ın Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 4 Ağustos Pazartesi günü açıklanacak temmuz ayı enflasyon verilerine ilişkin beklenti anketi, 17 ekonomistin katılımıyla sonuçlandı. Ankete katılan ekonomistlerin temmuzda aylık enflasyon beklentilerinin ortalaması yüzde 2,34 oldu. Ekonomistlerin temmuz ayı için enflasyon beklentileri yüzde 1,65 ile yüzde 2,90 aralığında yer aldı.

Ekonomistlerin temmuz ayı enflasyon beklentilerinin ortalamasına göre (yüzde 2,34) bir önceki ay yüzde 35,05 olan yıllık enflasyonun yüzde 33,90'a ineceği öngörülüyor. Ekonomistlerin 2025 sonu enflasyon beklentisi temmuz ayı itibarıyla yüzde 30,32 oldu.

Geçen hafta Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), toplantı özeti yayımlandı.

Özette, öncü verilerin temmuzda aylık enflasyonun aya özgü unsurlarla geçici olarak artacağına işaret ettiği belirtilerek, "Bu dönemde, aylık tüketici enflasyonunun seyrinde yönetilen-yönlendirilen fiyat ve vergi ayarlamalarının etkisinin yanı sıra hizmet sektörüne ilişkin zamana bağlı fiyat belirleme eğilimi yüksek alt kalemlerdeki gelişmeler öne çıkmaktadır." ifadesi kullanıldı.

Dolar/TL, haftayı önceki haftalık kapanışın yüzde 0,2 üzerinde 40,6480'den tamamladı.

Gelecek hafta yurt içinde pazartesi TÜFE, ÜFE, salı reel efektif döviz kuru, perşembe Hazine nakit dengesi verileri takip edilecek.

Muhabir: Ali Canberk Özbuğutu