Küresel piyasalar haftaya satış baskısıyla başladı

ISTANBUL (AA) - ABD yönetiminin uyguladığı korumacı politikaların ekonomi ve ticaret üzerindeki olası etkilerine yönelik endişeler devam ediyor. Küresel çapta başta tarifeler olmak üzere birçok belirsizlik unsuru mevcutken, ABD Başkanı Donald Trump'ın sık değişen politikaları da yatırımcıların karar alma süreçlerini zorlaştırıyor.

Trump'ın tarifelerin erteleme tarihinin sonu olan 9 Temmuz yaklaşırken ABD ile ticaret yapan ülkelere uygulanacak tarifeleri mektup yoluyla bildireceğini ve 1 Ağustos'ta yürürlüğe gireceğini açıklamasıyla beraber yatırımcılar temkinli bir duruş sergilemeye başladı.

Bu durum küresel piyasalarda risk algısını artırırken, ticaret savaşlarıyla enflasyon risklerinin devam etmesi ve şirket karlılıklarının olumsuz etkilenebileceğine yönelik endişelerle küresel piyasalar yeni haftaya satış baskısıyla başladı. Trump'ın bugün ülkelere gümrük vergisi mektupları göndermeye başlaması bekleniyor.

Ayrıca Trump'ın sabah saatlerinde BRICS'in ABD karşıtı politikalarına uyum gösteren ülkelere yüzde 10 tarife getirileceğini açıklaması, ticaret savaşı risklerine ilişkin endişelerin daha fazla artmasına neden oldu.

Analistler, ABD'de geçen hafta ekonomik verilerin olumlu etkisiyle S&P 500 ve Nasdaq endeksinin rekor kırdığını anımsatarak, yeni haftada Trump'ın ticaret politikalarına ilişkin endişelerin öne çıktığını söyledi.

Öte yandan, dünya genelinde ekonomik ve jeopolitik endişeler sürerken, geçen hafta ABD ekonomisine dair gelişmeler de yatırımcılar tarafından yakında izlendi. ABD Başkanı Trump, Kongre'den geçen kapsamlı vergi indirimleri ve harcama kesintileri içeren tasarıyı imzalayarak yasalaştırdı. Trump tasarıyla ilgili olarak "Bu yasa tasarısı muazzam bir ekonomik büyümeyi tetikleyecek ve ülkeyi ayakta tutan çalışkan vatandaşları ayağa kaldıracak." değerlendirmesinde bulundu.

Bahsedilen tasarının ülkenin bütçe açığını 2034'e kadar 3,4 trilyon dolar genişleteceği tahmin edilirken, Uluslararası Para Fonu (IMF) Sözcüsü Julie Kozack, IMF'nin ABD'nin bütçe açığını zamanla düşürmesi gerektiği yönündeki tutumunu koruduğunu belirtti.

Bu gelişmelerin yanı sıra geride kalan haftada ABD'de açıklanan istihdam raporu ülkede iş gücü piyasasının güçlü kaldığına işaret etti. Fed'in para politikası kararlarında önemli ağırlığı bulunan iş gücü piyasasına dair alınan olumlu sinyaller Bankanın gevşeme döngüsüne ilişkin belirsizlik oluşturdu. Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed'in yıl genelinde toplam 3 kez faiz indirimi yapacağına ilişkin öngörüler zayıflarken, Fed'in eylülde politika faizini 25 baz puan indireceği ihtimali yüzde 88'den yüzde 66'ya geriledi.

Bu gelişmelerle ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,3310 seviyelerinde seyrediyor.

Altının ons fiyatı ise cuma günü yüzde 0,3 yükselişle 3 bin 337,20 dolara çıkarken, şu sıralarda yüzde 0,9 azalışla 3 bin 307 dolardan işlem görüyor. Dolar endeksi cuma günü 97,18 seviyesinden haftayı tamamlarken, haftanın ilk işlem gününde 97,15 seviyesinde bulunuyor.

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC grubu üyesi 8 ülke, ağustosta petrol üretimini temmuza göre günlük 548 bin varil artırma kararı aldı. Karar sonrası Brent petrolün varil fiyatı yeni günde yüzde 0,43 azalışla 67,6 dolardan işlem görüyor.

ABD'de Bağımsızlık Günü tatili dolayısıyla New York Borsası cuma gününü kapalıydı. ABD'de endeks vadeli kontratlar yeni güne negatif seyirle başladı.

Başkan Trump'ın "kurtuluş günü" gümrük vergilerine verdiği 90 günlük aranın dolmasına 2 gün kalması ve Japonya ve Avrupa Birliği (AB) gibi büyük ticaret ortaklarıyla halen bir ticaret anlaşmasının olmaması Avrupa borsalarında fiyatlamalar üzerinde baskı oluşturdu.

Çin ve AB arasında tırmanan diplomatik ve ticari gerilimin işaretleri olarak Pekin'in bu ayın sonunda AB liderleriyle yapılması planlanan iki günlük zirvenin bir bölümünü iptal etme niyetinde olduğuna dair haber akışı da Avrupa borsaları da risk iştahının azalmasına neden oldu.

Avrupa Merkez Başkanı (ECB) Christine Lagarde, geçen hafta yaptığı açıklamada mevcut faiz oranlarının uygun seviyede olduğunu ve bankanın yüzde 2’lik orta vadeli enflasyon hedefine bağlı kaldığını söyledi.

Bölgede cuma günü açıklana makroekonomik verilere göre, Avro Bölgesinde mayıs ayına ilişkin Üretici Fiyat Endeksi aylık yüzde 0,6 azalarak, yıllık da yüzde 0,3 artarak beklentiler dahilinde gerçekleşti.

Almanya'da fabrika siparişleri ise ülke içindeki talepteki düşüşün etkisiyle mayısta yüzde 1,4 ile beklentilerin üzerinde düştü.

İngiltere'de FTSE 100 endeksi yatay seyrederken, Almanya'da DAX endeksi yüzde 0,75, İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,80 ve Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,75 geriledi. Avrupa'da endeks vadeli kontratlar yeni güne ise negatif seyirle başladı.

Asya piyasalarında yeni haftada tarifelere ilişkin belirsizliklerin etkisiyle negatif bir seyir öne çıkıyor. Trump, daha önce Japonya ile de ticaret anlaşması yapabileceklerinden şüpheli olduğunu belirtmişti. Bu yüzden Japonya'ya bir mektup yazacağını belirten Trump "Size çok teşekkür ediyoruz ve ihtiyacımız olan şeyleri yapamayacağınızı biliyoruz, bu nedenle yüzde 30, yüzde 35 ya da bizim belirlediğimiz rakam neyse onu ödüyorsunuz." ifadelerini kullanmıştı.

Japonya'nın baş ticaret müzakerecisi Ryosei Akazawa, hem Japon hem de ABD heyetlerinin olası bir anlaşma için samimi görüşmeler yürüttüğünü ancak temel farklılıkların hala çözülmediğini söylemişti.

Analistler, Trump'ın BRICS'in ABD karşıtı politikalarına uyum gösteren ülkelere yüzde 10 tarife getirileceğine yönelik açıklamalarının da Asya piyasalarındaki satış baskısında etkili olduğunu söyledi.

Öte yandan Japonya Merkez Bankası'nın (BoJ) faiz politikasına ilişkin belirsizliklerin devam etmesiyle de Japonya borsasında düşüşler görüldü.

Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,5, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 0,5, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,2 gerilerken, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 0,2 yükseliş kaydetti.

Cuma günü alış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,46 değer kazanarak 10.275,75 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı ağustos vadeli kontrat ise cuma akşamı akşam seansında normal seans kapanışının sınırlı altında 12.153,00 puanda işlem gördü.

Dolar/TL, cuma günü yüzde 0,1 yükselişle 39,8473'ten kapanırken, bankalararası piyasanın açılışında yüzde 0,2 artışla 39,9274'ten işlem görüyor.

Analistler, bugün yurt içinde hazine nakit dengesi, yurt dışında ise Avro Bölgesinde perakende satışlar ve Sentix yatırımcı güven endeksi, Almanya'da fabrika siparişlerinin takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.300 ve 10.400 seviyelerinin direnç, 10.100 ve 10.000 puanın destek konumunda olduğunu kaydetti.

Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:

09.00 Almanya, mayıs ayı sanayi üretimi

09.00 İngiltere, haziran ayı konut fiyat endeksi

11.30 Avro Bölgesi, temmuz ayı Sentix yatırımcı güven endeksi

12.00 Avro Bölgesi, mayıs ayı perakende satışlar

17.30 Türkiye, haziran ayı hazine nakit dengesi

Muhabir: Burhan Sansarlıoğlu