Küresel piyasalar belirsizliklerin arasında yön arayışında

İSTANBUL (AA) - Dünya ekonomileri birçok belirsizlik içerisinde projeksiyon oluşturmaya odaklanırken, ABD yönetiminin korumacı ticaret politikaları küresel ekonomi üzerindeki soru işaretlerinin devam etmesini sağlıyor.

ABD ile Çin arasında sağlanan geçici tarife anlaşması, bir süredir yüksek seyreden risk algısının azalmasına katkı sağlamıştı. Ancak tarifelerin, önceki seviyelere kıyasla daha düşük olsa da uygulanmaya devam edecek olması, küresel ticaretin sekteye uğrayabileceği ve bunun da büyüme ile enflasyon üzerinde olumsuz etki yapabileceği endişelerini beraberinde getiriyor.

Öte yandan, ABD Başkanı Donald Trump'ın ekonomi ve ticaret politikalarının olası etkileri değerlendirilirken, ABD'nin kredi notunun düşürülmesi, vergi tasarısının bütçe açıklarını artırabileceği ve tarifelerin enflasyonist baskıları yeniden canlandırabileceğine yönelik soru işaretleri fiyatlamalarda belirleyici olmaya devam ediyor.

Bununla birlikte tahvil piyasaları, ABD ekonomisine yönelik endişe ve belirsizliklerin artmasıyla satış ağırlıklı bir seyir izlerken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,51 seviyesini aştı.

Analistler, tahvil piyasalarındaki bu hareketin yatırımcıların gelecek dönem öngörülerine dair belirsizlik algısından kaynaklanabileceğini belirterek, ABD'nin ekonomik görünümündeki bu değişikliklerin portföy hareketleri açısından dikkatle izlemekte olduğunu kaydetti.

Trump, vergi indirimi tasarısına destek için bir araya geldiği Kongredeki Cumhuriyetçilerin, "ABD tarihindeki en büyük vergi indirimi" tasarısı etrafında birleşmesi gerektiğini söyledi.

Vergi indirimi tasarısının geçmesine yönelik çok iyi bir görüşme yaptıklarını vurgulayan Trump, "Parti olarak inanılmaz bir birlikteliğimiz olduğunu düşünüyorum. Bu tasarıyla ilgili büyük bir zafer kazanacağız." dedi.

Trump, bu tasarının geçmemesi durumunda Amerikalıların ciddi bir vergi artışıyla karşı karşıya kalacağını savundu, bu konuda Demokratları suçlayacağını deklare etti.

Diğer taraftan, Fed yetkililerinin sözle yönlendirmeleri de takip edilirken, St. Louis Fed Başkanı Alberto Musalem ABD ile Çin'in tarife uzlaşmasına rağmen söz konusu gümrük vergilerinin ekonomi üzerinde önemli bir etkiye sahip olabileceği konusunda uyarıda bulundu.

Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic de tüketicilerin gümrük vergilerine nasıl tepki vereceklerinin belirsiz olduğunu belirtti. ABD'nin not indirimi ve vergi tasarısının genel belirsizliği artırabileceğine dikkati çeken Bostic, ekonominin muhtemelen bir fiyat artışı dalgasının eşiğinde olduğunu dile getirdi.

Bunlara ek olarak Uluslararası Para Fonu (IMF) Birinci Başkan Yardımcısı Gita Gopinath, verdiği bir röportajda, ABD'nin mali açığının büyük olduğunu ve düşürülmesi gerektiğini söyledi.

Kurumsal tarafta ABD'li elektrikli otomobil üreticisi Tesla'nın hisseleri ise şirketin Üst Yöneticisi Elon Musk'ın 5. Katar Ekonomi Forumu'nda yaptığı konuşmada, gelecek 5 yıl boyunca şirketi yönetmeye devam edeceğini ve ileride siyasi kampanyalara destek amacıyla yaptığı harcamaları büyük ölçüde azaltacağını söylemesi sonrası yüzde 0,5 yükseldi.

Altının ons fiyatı, ekonomik, siyasi ve jeopolitik belirsizliklerin yeniden artmasıyla son 3 iş gününde yükseliş kaydetti. Ons altın dünü yüzde 1,9 artışla 3 bin 290 dolardan tamamlarken, şu sıralarda yüzde 0,8 yükselişle 3 bin 315 dolardan işlem görüyor.

Dolar endeksi yeni işlem gününde yüzde 0,3 düşüşle 99,6 seviyesinde seyrederken, Brent petrolün varil fiyatı ise şu sıralarda yüzde 1,5 artışla düşüşle 66,1 dolardan işlem görüyor.

Bu gelişmelerle New York Borsası'nda S&P 500 endeksi yüzde 0,39, Nasdaq endeksi yüzde 0,38 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,27 geriledi. ABD'de endeks vadeli kontratlar yeni güne negatif başladı.

Avrupa borsaları dün pozitif seyrederken, jeopolitik tarafta Rusya'nın Ukrayna'nın Sumi bölgesine balistik füze sistemiyle saldırı düzenlemesinin yansımaları takip ediliyor.

Bölgede Avrupa Merkez Bankası (ECB) ekonomistleri Bankanın internet sitesinde yayımladıkları "Ticaret gerilimlerinin Avro Bölgesi finansal istikrarı üzerindeki riskleri" raporunda, küresel ticari çatışmaların finansal istikrara ve ekonomik büyümeye etkilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Ticaret gerilimlerinin finansal istikrar için bir tehdit oluşturabileceğine yer verilen raporda, ticaret politikasına ilişkin belirsizliklerin ekonomiyi yavaşlatabileceği ve bankaların finansmanını, varlıklarını, karlılığını ve kredilerini olumsuz etkileyebileceği kaydedildi.

Öte yandan, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB bütçesinin artık var olmayan bir dünya için tasarlandığını, artan jeopolitik ve ticari gerilimler karşısında yeterli esnekliğe sahip olmadığını söyledi.

Von der Leyen, bütçenin AB'nin temel unsurlarından olduğunu ve öncelikleri eyleme dönüştürdüğünü ifade etti. Geçen 5 yıllık sürede devamlı olarak bütçe ile yapılabileceklerin sınırlarını test ettiklerini söyleyen von der Leyen, her acil durum karşısında uzun toplantılar yaparak bütçe kaynaklarını yönlendirmenin yollarını aradıklarını hatırlattı.

Ayrıca, İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, İsrail ile yeni serbest ticaret anlaşmasına yönelik müzakerelerin askıya alındığını açıkladı.

Öte yandan, bölgede bugün açıklanan verilere göre, İngiltere'de nisana ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık yüzde 3,5, aylık bazda ise yüzde 1,2 ile beklentilerin üzerinde artış kaydetti.

Bu gelişmelerle dün Almanya'da DAX 40 yüzde 0,42, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,94, İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,89, Fransa'da CAC 40 endeksi ise yüzde 0,75 değer kazandı. Avrupa'da endeks vadeli kontratlar yeni güne karışık seyirle başladı.

Asya tarafında tarifelerin ekonomi üzerindeki etkileri izlenirken, pay piyasalarında Japonya hariç alış ağırlık bir seyir öne çıkıyor.

Bugün açıklanan verilere göre Japonya'nın ihracatı nisan ayında yüzde 2 artmasına rağmen beklentilerin altında gerçekleşti. Önceki ay ülkenin gerçekleştirdiği ihracat yüzde 3,9 artış kaydetmişti. Ülkenin ithalatında ise yüzde 2,2'lik azalış görüldü. Söz konusu ayda Japonya'nın dış ticaret açığı 115,8 milyar yen (yaklaşık 800 milyon dolar) olarak gerçekleşti.

Analistler, ABD'nin yüzde 25 tarife uyguladığı otomobilin Japonya ekonomisinin büyümesinde temel itici güçler arasında bulunduğunu belirterek, gelecek dönemde gümrük vergilerinin etkilerinin makroekonomik verilerde daha fazla hissedilebileceğine işaret etti.

Öte yandan, ABD ile Japonya arasındaki bakan düzeyindeki ticaret görüşmeleri bu hafta sonunda gerçekleşmesi bekleniyor.

Bunun yanında bölgenin en büyük ekonomisi olan Çin'de ihracatçıların ABD dışında pazar arayışında olduğu belirtiliyor. Allianz Trade anketinde ihracatçıların geçici tarife indirimlerine rağmen ABD'den uzaklaşmak istediği yönünde bilgi verdiği aktarıldı.

Diğer yandan Morgan Stanley Çin ekonomisi için 2025 büyüme tahmini yüzde 4,2'den yüzde 4,5'e, 2026 yılı büyüme tahmini de yüzde 4'ten yüzde 4,2'ye yükseltti.

Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,3 değer kaybederken, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 1,1, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,4 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 0,9 yükseldi.

Dün satış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 1,60 değer kaybederek 9.514,01 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı haziran vadeli kontrat ise dün akşam seansında normal seans kapanışına göre yaklaşık yüzde 0,3 azalışla 10.839,00 puanda işlem gördü.

Dolar/TL, dün yüzde 0,1 yükselişle 38,8190'dan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında önceki kapanışının yüzde 0,1 artışla 38,8570 seviyesinden işlem görüyor.

Analistler, bugün yurt içinde uluslararası yatırım pozisyonu ile finansal hizmetler güven endeksinin takip edileceğini, yurt dışında ise veri gündeminin sakin olacağını belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.400 ve 9.300 seviyelerinin destek, 9.600 ve 9.700 puanın direnç konumunda olduğunu kaydetti.

Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:

10.00 Türkiye, mart ayı uluslararası yatırım pozisyonu

10.00 Türkiye, mayıs ayı finansal hizmetler güven endeksi

11.30 İngiltere, mart ayı yıllık konut fiyat endeksi

14.00 ABD, haftalık mortgage başvuruları

Muhabir: Ali Canberk Özbuğutu