En düşük emekli aylığının artırılmasına yönelik düzenlemeyi de içeren kanun teklifi komisyonda kabul edildi

TBMM (AA) - En düşük emekli aylığının artırılmasına yönelik düzenlemeyi de içeren kanun teklifiyle, Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nda değişiklik yapılıyor. Buna göre, korgeneral ve koramiralliğe yükselebilmek için kuvvet harp enstitüleri komuta ve kurmay öğrenimini başarıyla tamamlayan muharip sınıfı general veya amiral olmak şartı aranacak.

Hizmet ve görev ihtiyacı sebebiyle bulundukları rütbede hizmete devam etmelerinde zaruret görülen muharip ve yardımcı sınıf general ve amirallerden her yıl en fazla 60 general ve amiral, terfi için yapılan yeterlik sıralamasında yıllık kontenjana göre yeterlik notu bir üst rütbeye yükseltilenlerden sonra gelmek şartıyla Genelkurmay Başkanlığının görüşü alınarak Milli Savunma Bakanının teklifi üzerine Yüksek Askeri Şuranın üçte iki çoğunluğunun kararı ile bir yıl daha aynı rütbede hizmete devam edebilecek.

Zaruri hallerde hizmetin gereklerine göre Genelkurmay Başkanlığının görüşü alınarak Milli Savunma Bakanının teklifi üzerine Yüksek Askeri Şura'nın kararı ile hizmete devam ettirilen general ve amiral sayısı 75'e kadar artırılabilecek.

Kuvvet Komutanlığına atanan orgeneral-oramirallerin yaş haddi 67'ye yükseltilecek. Kuvvet komutanları ile orgeneral-oramirallerin yaş haddini birer yıllık süre ile 72 yaşına kadar uzatmaya yönelik Cumhurbaşkanına yetki veriliyor.

Kanun'da yapılan değişikliğe göre, hükmün yürürlüğe girdiği tarihte tümgeneral, tümamiral, tuğgeneral ve tuğamiral rütbelerinde bulunan muharip sınıf personelin korgeneral ve koramiralliğe yükselebilmeleri için kuvvet harp enstitüleri komuta ve kurmay öğrenimini başarıyla tamamlama şartı aranmayacak. Harp akademileri öğrenimini başarıyla tamamlayan personel, kuvvet harp enstitüleri komuta ve kurmay öğrenimini başarıyla tamamlamış sayılacak.

Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda Turizmi Teşvik Kanunu'nda yapılan düzenlemeyle, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılan ücretsiz girişli günübirlik tesisler, münhasıran Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü veya en az yüzde 45 sermaye ortağı olduğu şirketler tarafından işletilecek, üçüncü kişilere devredilemeyecek ve işlettirilemeyecek.

Milli Parklar Kanunu'nda yapılan değişiklikle, Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı faaliyet gösteren Doğa Koruma ve Milli Parklar Döner Sermaye işletmeleri, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Döner Sermaye işletmeleri olarak yeniden tanımlanıyor, personel ve tüm mal varlığıyla birlikte devri sağlanıyor. Ayrıca muhasebe hizmetlerinin 5 yıl süreyle Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yürütülmesine imkan tanınıyor.

Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Alanında Bazı Mali Hükümler Hakkında Kanun'da yapılan düzenlemeyle, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının taşradaki görevleri bağlı ve ilgili kuruluşların taşra teşkilatları aracılığıyla yürütülecek, bu yetkilere ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenecek.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, döner sermaye işletmeleri kurabilecek. Bu düzenleme kapsamına giren işletmelere toplam 100 milyon Türk lirası sermaye tahsis edilecek. Tahsis edilen sermaye miktarı Cumhurbaşkanı kararıyla 5 katına kadar artırılabilecek. Döner sermayenin işletmelere tahsisi, tahsis edilen miktarların azaltılması veya artırılması Bakanlıkça yapılacak. Döner sermaye, bütçeye konulacak ödeneklerle ayni yardımlar, döner sermaye faaliyetlerinden elde edilecek karlar, bağış ve yardımlardan oluşacak. Bağış ve yardımlar tahsis edilen sermayeyle sınırlı olmaksızın tahsis edilen sermaye tutarına eklenecek. Döner sermayenin işletilmesinden doğan karlar, ödenmiş sermaye, tahsis edilen sermaye tutarına ulaşıncaya kadar döner sermayeye eklenecek. İşletmelerin faaliyet alanları, gelirleri, giderleri ve denetimi ile ilgili hususlar Hazine ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Bakanlıkça çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ilişkin hükümler, 24 Haziran 2025 tarihinden itibaren uygulanmak üzere düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Gençlik ve Spor Hizmetleri Kanunu'nda yapılan değişiklikle "Günlük çalışma saatlerinin tespiti" başlıklı hüküm düzenleniyor. Buna göre, Gençlik ve Spor Bakanlığı bünyesinde yer alan gençlik merkezi, genç ofis, yurt, kamp, spor tesisi, sporcu eğitim merkezi, Türkiye olimpik hazırlık merkezleri ve diğer birimlerde görev yapmakta olan memur ve sözleşmeli personelin çalışma saatleri, hizmetin aksatılmadan yürütülmesini sağlayacak şekilde Devlet Memurları Kanunu'nda belirtilen çalışma süreleri dikkate alınarak Bakanlık tarafından düzenlenecek. Engelliler ile hamile kadın personele ilişkin ilgili mevzuat hükümleri saklı tutulacak. Hükmün uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından belirlenecek.

Gençlik ve spor il müdürlüklerine bağlı olarak kurulan gençlik merkezi, genç ofis, yurt, kamp, spor tesisi, sporcu eğitim merkezi, Türkiye olimpik hazırlık merkezleri ve diğer birimlerde fiilen görev yapan memur ve sözleşmeli personelden sayısı 12 bini aşmamak üzere gerçekleştirdikleri fazla çalışma karşılığında kendilerine izin verilme imkanı bulunmayanlara, yıllık olarak Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilecek azami fazla çalışma saatleri içinde kalınmak şartıyla ve her bir personel için ayda 90 saati aşmamak üzere her bir saat için yılı merkezi yönetim bütçe kanununda belirlenen fazla çalışma saat ücretinin 5 katı tutarında memur aylık katsayısıyla çarpılması sonucu hesaplanacak tutarda fazla çalışma ücreti ödenecek. Bu hüküm kapsamında ödeme yapılanlara, yaptıkları fazla çalışma karşılığında diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde herhangi bir ad altında ödeme yapılamayacak. Bu ödemeye ilişkin usul ve esaslar Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından belirlenecek.

İş Kanunu'ndaki "hafta tatili ücreti" hükmünde yapılan değişiklikle haftalık çalışma süresi ile hak kazanılan hafta tatili hakkı saklı tutularak ve turizm sektöründe ortaya çıkan ihtiyaçlar göz önüne alınarak Kültür ve Turizm Bakanlığından turizm işletme belgeli konaklama tesislerinde çalışan personel yönünden haftalık izinlerin haftada 1 gün kullanılacağına ilişkin genel kurala istisna getiriliyor.

Buna göre, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından turizm işletmesi belgesi verilen konaklama tesislerinde çalışan işçilerin düzenleme kapsamında hak kazandığı hafta tatili, işçinin yazılı talebi veya onayı ile hak kazandığı günü takip eden 4 gün içinde kullandırılabilecek. Bu halde işçinin hak kazandığı hafta tatilinde yaptığı çalışmaların günlük normal çalışma süresi kadarlık kısmı fazla çalışmanın hesabında dikkate alınmayacak. İşçi, verdiği onayı 30 gün önceden işverene yazılı olarak bildirimde bulunmak kaydıyla geri alabilecek.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edilen, Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'ne göre, en düşük emekli aylığı temmuz ödeme döneminden itibaren 16 bin 881 liraya yükseltilecek.

En düşük emekli aylığının artırılmasına yönelik düzenlemeyi de içeren kanun teklifi ile İş Kanunu'nun "İdari para cezalarının uygulanmasına ilişkin hususlar" başlıklı hükmünde değişikliğe gidiliyor. Buna göre, Kanun'da öngörülen idari para cezaları, gerekçesi belirtilmek suretiyle Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürünce verilecek.

Kanun'un "Engelli ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğuna aykırılık" ve "İş ve işçi bulma hükümlerine aykırılık" başlıklı hükümleri uyarınca birden fazla ilde iş yeri bulunan işverenlere uygulanacak idari para cezası, iş yerlerinin merkezinin bulunduğu yerdeki Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürünce verilecek. Uygulanan idari para cezaları genel hükümlere göre tahsil edilecek.

"İş ve işçi bulma hükümlerine aykırılık" düzenlemesine aykırı hareket edenlere verilecek idari para cezası için Türkiye İş Kurumu ile İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun'un "İdari para cezaları" başlıklı hükmündeki tutarlar esas alınacak.

Teklifle, İş Kanunu'nun "Yazılı bildirim" başlıklı hükmü, "Yazılı veya elektronik bildirim" olarak değiştiriliyor. Kanun'da öngörülen bildirimlerin ilgiliye yazılı olarak ve imza karşılığında veya işçinin yazılı kabulü şartıyla elektronik iletilerin, gönderimi ve teslimatı da dahil olmak üzere kullanımına ilişkin olarak hukuki delil sağlayan, elektronik postanın nitelikli şekli olan kayıtlı elektronik posta (KEP) hesabı üzerinden gönderilerek yapılması gerekecek. İş sözleşmesinin feshi sonucunu doğuracak bildirimler her durumda yazılı yapılacak. Yazılı bildirim yapılan kişi bunu imzalamazsa, durum o yerde tutanakla tespit edilecek. Ancak Tebligat Kanunu kapsamına giren tebligat, ilgili Kanun hükümlerine göre yapılacak. Kayıtlı elektronik posta sisteminin kullanılmasına ilişkin maliyetler işveren tarafından karşılanacak. Belirtilen elektronik bildirimler kayıtlı elektronik posta sistemiyle ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yapılacak.

Türkiye İş Kurumu İle İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun'un "Özel istihdam bürolarının hak ve yükümlülükleri" başlıklı hükmünde değişikliğe gidiliyor. Buna göre, özel istihdam bürosu, işgücü piyasasının izlenmesi için gerekli olan; iş arayanlar, açık işler, işe yerleştirmeler ve geçici işçi sağlama sözleşmeleri ile ilgili istatistikleri, uygulamanın takibi için gerekli olan diğer bilgi ve belgeleri ve yayımladığı açık iş ilanları ile açık işlere yönlendirdiği kişilere ilişkin verileri, süresi, formatı ve esasları Türkiye İş Kurumunca belirlenen şekilde elektronik ortamda Kuruma bildirmekle yükümlü olacak.

Kanun'un "İdari para cezaları" başlıklı hükmünde yapılan değişikliğe göre, özel istihdam bürolarının hak ve yükümlülükleri kapsamında yer alan açık iş ilanları ile açık işlere yönlendirilen kişilere ilişkin verileri Kurumca belirlenen süre, format ve esaslara göre bildirmeyen özel istihdam büroları ihtar edilecek. İhtara rağmen 7 gün içinde bildirimde bulunmayanlara 136 bin 190 lira, fiilin bir yıl içerisinde tekrarı halinde 272 bin 380 lira idari para cezası verilecek. Söz konusu hükümler, 1 Ocak 2026 tarihinde yürürlüğe girecek.

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, 175 sayılı Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile özel bütçeli bir kamu idaresi olarak teşkilatlandırıldığı için Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nda değişikliğe gidiliyor. Buna göre, Kanun'un ek 2 sayılı cetvelinin "Özel Bütçeli Diğer İdareler" bölümüne "Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü" de ekleniyor.

Teklifle, Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşların kaynaklarından Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un ekli 1, 2 ve 4 sayılı cetvellerinde yer alan idarelere proje karşılığı aktarılan hibe niteliğindeki tutarlar, ilgili idarelerin bütçelerine gelir kaydedilmeksizin özel hesaplarda izlenecek. Hükmün uygulanmasına ve işlemlerin muhasebeleştirilmesine ilişkin esas ve usuller uluslararası antlaşma hükümleri saklı kalmak kaydıyla Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenecek. Bu hüküm, söz konusu Kanun'un yayımlandığı tarihten sonra yapılan işlemlere de uygulanmak üzere, düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun "Sosyal güvenlikle ilgili düzenlemeler ve bildirimler" hükmünün başlığı "Sosyal güvenlikle ilgili düzenlemeler, bildirimler ve yurt dışından başvuru" şeklinde değiştirilecek. Ayrıca söz konusu yasa, mülga kanunlar ile sosyal güvenliğe dair diğer kanunlar kapsamında Kuruma yapılması öngörülen başvurulardan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca uygun görülenler yurt dışında Çalışma ve Sosyal Güvenlik müşavirlik veya ataşelikleri vasıtasıyla alınabilecek. Yurt dışından hangi başvuruların alınacağına, başvuruların alınmasına, Kuruma iletilmesine ve başvurulara dair diğer işlemlere ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek.

En düşük emekli aylığı 14 bin 469 liradan 16 bin 881 liraya yükseltilecek. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda yapılan değişikliğe göre, malullük ve yaşlılık sigortasından ödenen aylıklar ve aylıklarla birlikte her ay itibarıyla yapılan ödemeler toplamı dosya bazında, ilgili düzenleme uyarınca yapılacak ek ödeme dahil 16 bin 881 liradan az olamayacak. Bu hüküm, Temmuz ayı ödeme döneminden itibaren uygulanmak üzere düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda Mesleki Yeterlilik Kurumu İle İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun'da değişikliğe gidilerek, "Vekalet ve istisna sözleşmesi ile yaptırılacak işler" düzenlemesi hüküm altına alınıyor. Buna göre, özel bilgi ve uzmanlık gerektiren geçici mahiyetteki işlerde, vekalet veya istisna sözleşmesiyle yabancı danışman ve uzmanlar, istisna sözleşmesiyle de yerli danışman ve uzmanların bilgi ve deneyimlerinden yararlanılabilecek. Bunlara yapılacak ödeme tutarı bir ayda, 48.800 gösterge rakamının memur aylık katsayısıyla çarpımı sonucunda bulunacak tutarın 3 katını aşmamak üzere görevin önem ve niteliği ile çalışılan gün ve saat dikkate alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından tespit edilecek.

Bu hüküm kapsamında özel bilgi ve uzmanlıktan yararlanılması, sözleşme bitiminde kamu kurum ve kuruluşlarında herhangi bir pozisyon, kadro veya statüde çalışma açısından kazanılmış hak teşkil etmeyecek. Hizmetinden yararlanılacak kişi ve gün sayısı dahil hükmün uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek. Bu hüküm, 4 Haziran 2025 tarihinden itibaren uygulanmak üzere düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Anayasa Mahkemesinin kararı doğrultusunda 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname'de (KHK) değişikliğe gidiliyor. Buna göre, 73 sayılı Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Kurulması ile Kamu Personel İşlemlerinin Yürütülmesine İlişkin Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin Geçici 1'inci maddesinin uygulanması kapsamında, ünvanı veya görev yaptığı birim ya da bakanlığı değişenlerden mali hakları hususunda, haklarında 375 Sayılı KHK'nin ilgili hükmü ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine tabi tutulanlar hakkında söz konusu düzenlemelerin uygulanmasına devam edilecek.

Böylece mali haklardan yararlanmaya devam eden personelin, mevcut mali haklarının kendisine ödenmesinin hukuki dayanağının ortadan kalkmaması, ilgili personelin hak kaybına uğramaması amaçlanıyor. Bu hüküm, 24 Haziran 2025'ten itibaren uygulanmak üzere düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Milli Savunma Bakan Yardımcısı Şuay Alpay, bakan yardımcılarının rütbe karşılığının orgeneral olduğunu ve bunun 1990'lı yıllardan beri uygulandığını söyledi. Alpay, "Şimdiye kadar hiçbir bakan yardımcısı, 'ben şu rütbeyi taşıyorum, rütbe sahibiyim' diye telaffuz dahi etmemiştir. Bunun temsiliyet dışında, protokol, görev ve sorumluluk alanıyla ilgili karşılıklı çalışma dışında bir karşılığı yoktur. Biz rütbe taşımıyoruz, siviliz ve bu şartlar altında çalışıyoruz." diye konuştu.

Milli Savunma Personel Genel Müdürü Tümgeneral Orhan Gürdal, bekleme sürelerindeki kontenjan artışlarının Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaçları doğrultusunda yapıldığını belirtti. Bu artışların, terfi edecek personele etki etmeyeceğini kaydeden Gürdal, "Görev ve hizmet süresine bir yıl daha devam etmesine imkan sağlar." ifadesini kullandı.

Orgeneral ve oramirallerinin yaş hadlerinin yükseltilmesine ilişkin eleştirilere değinen Gürdal, "Biz bunların tecrübelerinden, bilgi birikimlerinden ve deneyimlerinden faydalanmak için bu düzenlemeyi yapıyoruz. İlla böyle olacak diye bir şey yok. İhtiyaç olması halinde bunu yapmayı arzu ediyoruz." dedi.

Gürdal, "15 Temmuz'dan sonra kurmay subaylarımızın yüzde 95'ini ihraç ettik. FETÖ buraya sızmıştı. Bu süreçte Suriye'de yapılan harekatlarda çok tecrübe kazanan arkadaşlarımız sınıf subaylığına terfi ettirildi. Ağır sorumlulukları ve riskli görevleri yerine getirdi." şeklinde konuştu.

Hava Kuvvetleri Komutanlığındaki terfi duruma ilişkin Gürdal, şunları kaydetti:

"Hava Kuvvetlerinin general mevcudu 65, 17 kurmay var. Bu sene korgenerallik için terfi değerlemesine girecek tek bir uygun aday var kurmay. Tümamirallikte, tümgenerallikte bu statüye sahip kurmay olan, eğer bu madde geçmezse, tek 1 kişi korgeneral olabilir."

Kara Kuvvetleri Komutanlığına ilişkin bilgi veren Gürdal, "Kara Kuvvetlerinde 199 tane generalimiz var, bunun 66'sı kurmay. Biz bunu çözmeye çalışıyoruz. Rakamlar da bunu doğruluyor." değerlendirmesinde bulundu.

Öte yandan Komisyonda en düşük emekli aylığına ilişkin düzenlemenin görüşmeleri sırasında söz alan CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, en düşük emekli aylığındaki artış tutarına işaret etti.

Bu düzenlemenin bütçeye etkisini kendisinin hesapladığını anlatan Türeli, "Bütçeye olan yükü toplam 53 milyar lira. Bütçe büyüklüğü 2025'te 14 trilyon 731 milyar lira. Bütçenin binde 3,6'sı. Bu gelen zammın, artışın bütçeye etkisi yüzde 1 değil, 2 değil; binde 3,6. Bu olmaz, bizim başka şeyleri konuşmamız lazım." ifadelerini kullandı.

AK Parti Uşak Milletvekili İsmail Güneş, emeklileri mutlu etmenin en temel amaçları olduğunu vurguladı.

Türkiye'deki emekli sayısının çok hızlı artmasının, emekli maaşlarını etkilediğini söyleyen Güneş, "SSK ve Bağ-Kur emeklilerine son 6 aylık yüzde 16,67, memur ve memur emeklilerine de enflasyondan kaynaklanan yüzde 15,56 oranında zam yapıldı. Burada en düşük emekli aylıklarının artırılması yönünde de normal SSK'lilere yapılan artışı biz burada yaptık. En düşük emekli maaşımız 16 bin 881 liraya çıktı. Bu yeterli mi, değil." diye konuştu.

Güneş, bu düzenlemeden 4 milyonu aşkın vatandaşın yararlanacağına dikkati çekerek, "Bunun yaklaşık maliyeti de 40 milyar 870 milyon lira." dedi.

Emeklilerin yanında olduklarını ifade eden Güneş, "Ekonomimiz daha da iyileştiğinde elimizden gelen çabayı sarf edeceğiz. İstediğimiz düzeyde olmasa da artışın emeklilerimize hayırlı uğurlu olmasını diliyorum." değerlendirmesinde bulundu.

Muhabir: Ahmet Buğra Olaç