Emtia piyasası temmuzda yönünü aşağı kırdı

İSTANBUL (AA) - Dünya genelinde gümrük tarifelerine ilişkin belirsizlikler varlığını korurken, ABD'nin diğer ülkelerle anlaşmaya varması, küresel ticarette en kötünün geride kaldığı düşüncesiyle emtia piyasasında sert dalgalanmaların önüne geçmişti.

Buna karşın yapılan ek tarife açıklamalarının küresel ticareti olumsuz etkileyeceğine dair haberler, emtia piyasasını aşağı yönlü etkilemeye devam etti.

Ancak Fed'in para politikasına ilişkin belirsizliklerle beraber faiz indirim beklentilerinin azalması, emtia piyasasında risk iştahını azaltan ana faktör oldu.

Ayrıca Fed'in faizleri sabit bıraktığı toplantı sonrasında, Başkan Jerome Powell'ın "eylülde faiz indirimi yapılıp yapılmayacağını söylemek için çok erken" olduğunu belirtmesi emtia piyasasında satış baskısına yol açtı.

Analistler, temmuz sonlarına doğru özellikle değerli metaller ve baz metaller başta olmak üzere birçok üründe aylık bazda kazançlar olmasına karşın, Fed Başkanı Powell'ın açıklamalarıyla bunların kayıplara döndüğüne dikkati çekti.

Temmuzda ons bazında fiyatlar altında yüzde 0,4, platinde yüzde 5 gerilerken, gümüşte yüzde 1,7, paladyumda yüzde 8,6 arttı.

Gümüşün ons fiyatı 39,5 dolarla Eylül 2011'den bu yana en yüksek seviyesini test etti.

Platinin ons fiyatı ise 1.485,7 dolarla Temmuz 2014'ten bu yana en yüksek seviyeyi test etmesine karşın, bu seviyeden inerek ayı sert düşüşle tamamladı.

Altın fiyatları ise ABD'nin diğer ülkelerle ticaret müzakerelerinde ilerleme kaydetmesiyle güvenli liman varlıklarına talebin azalmasıyla düşüş kaydetti. Fed Başkanı Powell'ın eylülde herhangi bir faiz indirimine işaret etmemesi de altının ons fiyatında gerilemeye neden oldu.

ABD'nin, ithalatına gümrük vergisi getirme ihtimaliyle gümüşün fiyatı yükseldi.

Gümüşün değerindeki artışı besleyen önemli kaynaklardan biri de endüstriyel talep oldu. Özellikle yeşil enerji teknolojileri, güneş panelleri, elektrikli araçların batarya ve iletim sistemleri gibi alanlarda gümüş, vazgeçilmez bir bileşen konumunda yer alıyor. Yapay zeka tabanlı donanımların üretiminde de gümüşe artan ihtiyaç, bu eğilimi daha da güçlendiriyor.

Çin'in paladyum talebinin güçlü olması ve ABD tarafından bu metalin ithalatına gümrük vergisi getirilebileceğine yönelik öngörüler, paladyum fiyatlarının yükselmesine yol açtı.

Baz metallerde temmuzda düşüş eğilimi öne çıkarken, bakırda sert düşüşler görüldü. Çin'de deflasyon endişelerinin sürmesi, baz metallerdeki düşüşte önemli rol oynadı.

Tezgah üstü piyasada, ABD Başkanı Donald Trump'ın "bakır ithalatına yüzde 50 tarife getirileceğine" dair açıklamalarıyla 5,92 dolarla tarihi zirveyi test eden bakırın libre fiyatı, daha sonra Trump yönetiminden gelen "bakır ithalatına yönelik gümrük vergisinin rafine bakırdan üretilen bazı ürünlerde uygulanmayacağına" yönelik haber akışıyla inişe geçti ve ayı yüzde 12,9 düşüşle tamamladı.

Libre bazında fiyatlar, çinkoda yüzde 0,5 artarken, alüminyumda yüzde 1,4, kurşunda yüzde 3,6, nikelde yüzde 1,7 azaldı. Londra Metal Borsasında çinko arzının azalmasıyla fiyatlar yükseldi.

Geçen ay Brent petrolün varil fiyatı yüzde 7,9 artarken, New York Ticaret Borsasında işlem gören doğal gazın İngiliz Termal Birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 10,1 azaldı.

Brent petrol fiyatları, arz kesintilerine ve jeopolitik gerilimlerin tekrar artacağına yönelik endişelerle yükseldi.

Trump'ın Rusya'ya yönelik tavrı, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Putin'in Ukrayna ile savaşı sona erdirme konusundaki isteksizliğinden kaynaklı faktörler, Brent petrolün yönü üzerinde belirleyici oldu.

ABD'de üretim tahminlerinin düşmesi, Brent petrol fiyatlarının yükselmesine yol açtı.

Petrol fiyatlarındaki artışın bir diğer nedeni de kuzey yarım kürede yaz sezonunda seyahatlerin artmasıyla gelen istikrarlı talep sinyalleri oldu.

ABD'nin ticaret görüşmelerinde diğer ülkelerle anlaşma sağlaması da Brent petrole talebi artırdı.

ABD Başkanı Donald Trump'ın, Hindistan'ın Çin ile Rusya'dan en çok enerji ithalatı gerçekleştiren ülke olduğunu belirterek, Hindistan'ın 1 Ağustos'tan itibaren yüzde 25 tarife ödeyeceğini duyurması da Brent petroldeki yükselişlerde etkili oldu.

Artan sıcaklıklar ve havaların ısınmasıyla azalan talep ise doğal gaz fiyatlarının düşmesine yol açtı.

Tarım grubuna bakıldığında ise Chicago Ticaret Borsasında kile başına fiyatlar, buğdayda yüzde 0,1, pirinçte yüzde 7,9, soya fasulyesinde yüzde 3,7 gerilerken, mısırda yüzde 1,1 arttı.

ABD'de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange'de libre bazında fiyatlar, pamukta yüzde 1,3, kahvede yüzde 1,4 gerilerken, şekerde yüzde 1,5 arttı.

Kakaonun ton başına fiyatı ise geçen ayı yüzde 14 azalışla tamamladı.

Yıl içinde rekor seviyeyi gören kahve fiyatları, yüksek fiyatların talebi olumsuz etkilemesiyle geriledi. Uluslararası Kahve Örgütü (ICO) İcra Direktörü Vanusia Nogueira, küresel kahve arzının 3 yıl içinde iyileşebileceğini söyledi.

Petrol fiyatlarındaki yükselişle beraber arza yönelik artan endişeler, şeker fiyatlarında yükselişe neden oldu.

Pamuk ise küresel ekonomik aktitiviteye yönelik endişelerin devam etmesiyle değer kaybetti.

Küresel çikolata talebinin azalabileceğine ilişkin öngörüler de kakao fiyatlarının düşmesine yol açtı.

Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, ABD Başkanı Donald Trump'ın politikalarının bu sene bütün piyasalarda etkili olmaya devam ettiğini belirtti.

Donald Trump'ın koyduğu tarifeler ve ek tarifelerin küresel ticareti yavaşlatma etkisine, aynı zamanda ülkelerin ithalat ve ihracatını etkileyebilecek kapasiteye sahip olduğunu dile getiren Ergezen, bu durumda doğal olarak emtia piyasasında arz ve talebin etkilendiğini, bunun da fiyatlar üzerinde ciddi etki oluşturduğunu söyledi.

Trump'ın özellikle ek tarifeler konusunda yaptığı açıklamalar ve ilave tarifeleri uygulamaya başlamasının, emtia piyasasında birçok üründe çok ciddi dalgalanmaları beraberinde getirdiğini vurgulayan Ergezen, "Örneğin bunun en net etkisini bakır fiyatlarında yaşadık ki, bakır fiyatlarında yüzde 25'e yaklaşan düşüşler gerçekleşti. Bu da aslında Trump'ın emtia piyasası üzerinde ne kadar etkili olduğunu, küresel ticarette ne kadar etkili olduğunu gösteriyor." değerlendirmesinde bulundu.

Ergezen, "Trump, bundan sonra da sadece tarifeler konusunda değil, almış olduğu kararlarla aslında ciddi anlamda emtia fiyatlarını, küresel ticareti, küresel ekonomi, hatta siyaseti çok daha fazla etkileyecek güce sahip ve bunun devamını göreceğiz." diye konuştu.

Trump'ın açıkladığı tarifelerden sonra, tarım dışı istihdam verisinin beklentilerin hayli altında geldiğini anımsatan Ergezen, bunun da aslında ABD ekonomisinin yavaşladığını gösterdiğini söyledi.

Ergezen, "Bu duruma tarifelerin mi neden olduğu yoksa yüksek faizlerin mi neden olduğu sorusuna cevap vermek zor." ifadesini kullandı.

Uygulanan tarifelerin, ekonomide yavaşlamaya yol açacağının bir gerçek olduğunu dile getiren Ergezen, "Bunun da etkilerini zaten Fed Başkanı Powell da defalarca söyledi. Ama şunu da görüyor olacaksınız. ABD'de beklentilerin altında gelen tarım dışı istihdam verisi, Trump'ın Fed Başkanı Powell üzerinde ciddi baskısını artırmasına da neden olacaktır." dedi.

Muhabir: Burhan Sansarlıoğlu