ABIDJAN (AA) - Kakao, özellikle Batı ve Orta Afrika'da milyonlarca küçük ölçekli çiftçi için temel geçim kaynağı olmasının yanı sıra bölge ekonomileri için stratejik bir ihracat kalemi olarak öne çıkıyor.
Kıtanın kakao üretiminde başı çeken ülkesi Fildişi Sahili, yıllık yaklaşık 2 milyon tonluk üretimiyle küresel arzın yüzde 40'ından fazlasını karşılıyor.
Ülke, kakao sektörünü ekonomik büyüme, istihdam ve kamu gelirleri açısından kilit bir alan olarak değerlendiriyor.
Fildişi Sahili, son yıllarda kakao çekirdeğini yerli fabrikalarda işleyerek kakao yağı, tozu ve likörü gibi yarı mamul ürünler üretmeye odaklanmış durumda.
Abidjan ve San Pedro limanlarından yapılan ihracatla ülke, sadece ham madde sağlayıcısı değil, aynı zamanda işlenmiş kakao ürünlerinde de küresel ölçekte söz sahibi olmayı hedefliyor.
Uluslararası Kakao Örgütü (ICCO) İcra Direktörü Michel Arrion, AA muhabirine, Fildişi Sahili'ndeki kakao üretimi hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Kakaonun Afrika’da bulunabileceği gibi, Latin Amerika, Antiller, Karayipler ve Asya'da da bulunmasının mümkün olduğunu söyleyen Arrion, "Kakao, öncelikle Amazon'da yetişiyordu, yani Ekvador, Brezilya ve Kolombiya sınırında. Ancak tarih boyunca, özellikle 16. yüzyıldaki sömürgecilik döneminden bu yana kakao Güney Amerika dışında başka kıtalarda da geliştirilmiş ve Afrika ile Asya'ya tanıtılmıştır." ifadelerini kullandı.
"Kakao, Afrikalı bir ürün haline geldi"Arrion, bugün dünya kakao üretiminin yaklaşık yüzde 75'inin Afrika'dan geldiğine işaret ederek, kakaonun artık "Afrikalı bir ürün" haline geldiğini belirtti.
Kakaonun, kıtanın ağırlıklı olarak batısında ve biraz da ortasında üretildiğine dikkati çeken Arrion, Fildişi Sahili ve Gana'nın dünyanın en büyük iki üreticisi olduğunu ve birlikte dünya kakao üretiminin yüzde 50'sinden fazlasını ürettiğini anlattı.
Arrion, kakao ekonomisinin esas olarak küçük çiftçilere dayandığını aktararak, bir kakao tarlasının ortalama büyüklüğünün iki veya üç hektarı geçmediğini, bir hektarın verimliliğinin yarım ton olduğunu kaydetti.
Küçük üreticilerin yılda bir ila iki ton kakao ürettiklerini dile getiren Arrion, şöyle devam etti:
"Kakao sektöründeki temel mesele, çiftçilere geçim sağlayacak bir gelir ve çiftçiye kazançlı fiyatlar sağlanmasıdır. Böylece onların makul bir gelir elde etmeleri mümkün olur. Bu da bizim örgütümüzün birincil hedefidir. Evet. On yıl önce, kakao üretiminin çoğu kakao çekirdeği olarak ham halde ihraç edilirdi ama on yılı biraz aşkın süredir aslında yerel işleme çok arttı. Bugün Fildişi Sahili’nde yaklaşık 2 milyon ton kakao üretiminin neredeyse 800 bin tonu yerel fabrikalarda kakao tozu, kakao yağı ve kakao likörü, kakao ezmesi gibi yarı mamul ürünlere dönüştürülmektedir. Bu ürünler daha sonra çikolata veya diğer şekerleme ürünlerinde kullanılmaktadır."
"Fildişi Sahili, Afrika'nın batı bölgesinin en büyük üretim alanı olarak gelişti"Arrion, ihracatın esas olarak Fildişi Sahili'nin iki büyük limanı olan Abidjan ve San Pedro'dan yapıldığını hatırlatarak, zamanla, Fildişi Sahili'nin batı bölgesinin en büyük üretim alanı olarak geliştiğini söyledi.
ICCO'da hem ihraç eden hem ithal eden üyelerin yer aldığını kaydeden Arrion, kuruluşun, 52 üyesi olduğunu, bunların 23'ünün üretici ve 29'unun ithalatçı ya da tüketici olduğunu aktardı.
"Türkiye de üye olabilir"Arrion, tüketici ülkelerin esas olarak Avrupa ülkeleri olduğunu belirterek, Rusya ve İsviçre'nin de dahil olduğunu, Türkiye'nin de büyük bir kakao çekirdeği ithalatçısı olduğunu ve aynı zamanda büyük bir şekerleme ve çikolata ihracatçısı olarak üye olabileceğini söyledi.
23 üretici üyenin dünya üretiminin yaklaşık yüzde 95'ini temsil ettiği bilgisini paylaşan Arrion, "Dünyadaki neredeyse tüm üretici ülkeler birkaç istisna dışında bizim üyemiz. Ana görevimiz iki yönlüdür. Kakao üzerine veri, istatistik ve ekonomik çalışmalar üretmektir. İkinci bileşen ise daha çok politika odaklıdır ve çiftçilerin geçimlerini sağlayacak makul bir gelire ulaşmalarını hedefleyen savunuculuk çalışmaları yapmaktır." ifadelerini kullandı.
"Kakao, sadece çikolata için kullanılmıyor"Arrion, kakaonun sadece çikolata için kullanılmadığını vurgulayarak, kakaonun yaklaşık üçte ikisinin çikolataya dönüştürüldüğünü ama şekerleme dolguları, bisküvi veya dondurma kaplamaları gibi başka ürünlerde de kullanıldığını belirtti.
Ayrıca kozmetik ürünlerinde de kakao yağı kullanımı gibi gıda dışı kullanımlar da olduğuna işaret eden Arrion, şunları kaydetti:
"Afrika'dan en çok alım yapan pazar açıkça Avrupa'dır ve Avrupa'da da esas olarak Avrupa Birliği'dir. En büyük Avrupa ülkesi ithalatçısı Hollanda'dır. Ardından Almanya ve Belçika gelir ancak Avrupa'nın her yerinde çikolata üreten fabrikalar bulunmaktadır. En büyük pazarlar açıkça Almanya, Fransa ve Polonya gibi en kalabalık ülkelerdir. Çünkü tüketimi yüksek yapan şey, bir ülkedeki nüfusun sayısıdır. İkinci büyük pazar ise Kuzey Amerika'dır. Avrupa'ya benzer, biraz daha az nüfusa sahiptir ama yine de çok önemli bir tüketim alanıdır ve çok yüksek tüketim seviyelerine sahiptir."
Kakao üretimini Fildişi Sahili halkı için son derece önemli olduğunun altını çizen Arrion, ülkenin kakao ihracatından büyük döviz geliri elde ettiğini, bunun da ülkenin dış ticaret dengesi açısından önemli olduğunu dile getirdi.
Arrion, ülkede kakao sektörünün ekonomi ve sanayi açısından da çok fazla istihdam fırsatı ve iş olanakları oluşturduğunu anlattı.
Muhabir: Gökhan Kavak,Ahmed Satti
