KUDÜS (AA) - İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları ve uyguladığı abluka nedeniyle bölgede yaşanan insanlık felaketi zirve noktasına ulaşırken Tel Aviv yönetimi üzerindeki uluslararası baskı da artıyor.
Ülkeler, İsrail'in Gazze Şeridi'ne saldırılarını durdurması ve neden olduğu insanlık felaketinin son bulması için bağımsız Filistin devletini tanıma kararını uluslararası baskı aracı olarak kullanıyor.
BM üyesi 9 ülke, 7 Ekim 2023'ten sonra Filistin devletini resmi olarak tanıma kararı aldı. Bu 9 ülkeyi Barbados, Jameika, Trinidad ve Tobago, Bahama Adaları, İrlanda, Norveç, İspanya, Slovenya, Ermenistan ve Meksika oluşturuyor.
Fransa, İngiltere, Kanada ve Malta'nın da Filistin devletini tanıması bekleniyorGazze'de "açlık" nedeniyle kitlesel ölümlerin başladığı süreçte, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ülkesinin eylüldeki BM Genel Kurulu'nda Filistin devletini tanıma kararını açıklayacağını duyurdu.
Macron'un duyurusundan günler sonra İngiltere'den de aynı yönde bir açıklama geldi. İngiltere Başbakanı Keir Starmer, "İsrail'in belirli koşulları yerine getirmemesi ve Gazze’de ateşkesi kabul etmemesi" durumunda eylülde Filistin devletini tanıyacaklarını bildirdi.
Son açıklama ise dün Kanada ve Malta'dan geldi. İki ülke de eylülde yapılacak BM Genel Kurulu'nda Filistin'i "bağımsız devlet olarak" tanıyacaklarını açıkladı.
Ayrıca, dün 15 ülke, "New York Çağrısı" ile İsrail-Filistin meselesinde iki devletli çözüme olan "sarsılmaz bağlılıklarını" vurgulayarak, Filistin devletini henüz tanımamış veya tanıma yönünde olumlu görüş bildirmemiş devletleri bu yönde adım atmaya çağırdı.
Bu ülkelerden İspanya, Finlandiya, İzlanda, İrlanda, Norveç ve Slovenya Filistin devletini daha önce tanıdıklarını açıklarken Andorra, Avustralya, Kanada, Fransa, Lüksemburg, Malta, Yeni Zelanda, Portekiz ve San Marino'nun henüz resmi olarak Filistin'i tanıma kararı almadığı biliniyor.
Halihazırda 193 üyesi bulunan BM'de 147 ülke Filistin'i bağımsız devlet olarak tanıyor. Söz konusu ülkelerin taahhüt ettikleri gibi eylülde resmi adım atmaları durumunda, Filistin devletini tanıyan BM üyesi ülke sayısının 150'yi aşması bekleniyor.
NATO'ya üye 32 ülkeden 14'ü, G20 ülkelerinin ise 10'u Filistin devletini tanıyor.
İngiltere ve Fransa'nın kararı önemli görülüyorFilistin'in bağımsızlığını tanıyacağını açıklayan 4 ülkeden İngiltere ve Fransa'nın kararı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) daimi üyesi olmaları nedeniyle öne çıkıyor.
ABD, İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin olmak üzere 5 daimi üyesi bulunan BMGK'da, Rusya ve Çin bağımsızlık ilanından birkaç gün sonra Kasım 1988'de Filistin'i tanıyan ilk ülkelerden olmuştu.
Fransa ve İngiltere'nin kararının resmileşmesi durumunda, BMGK'da Filistin'i devlet olarak tanıyan ülke sayısının 4'e yükselecek olmasının, Filistin-İsrail meselesinde İsrail'in aleyhine yapılan oylamalarda ret oyu kullanarak karar çıkmasını engelleyen ABD üzerinde bir baskı oluşturabileceği tahmin ediliyor.
ABD, BMGK'da daimi üye olmasından kaynaklı veto hakkını kullanarak gözlemci statüsünde olan Filistin devletinin tam üyeliğine de engel oluyor.
Türkiye, Filistin'in bağımsızlığını ilk gün tanıdıDönemin Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat'ın 15 Kasım 1988'de ülkesinin bağımsızlığını ilan etmesinin ardından, Filistin devletini aynı gün tanıyan ülkelerden biri de Türkiye oldu.
Türkiye ve 12 ülke, Filistin devletini ilan edildiği gün tanırken o günden bugüne uluslararası alanda desteğini sürdürdü.
PortekizBaşbakanlık Ofisinden yapılan açıklamada, New York'taki Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda 28-30 Temmuz'da düzenlenen Filistin meselesine barışçıl bir çözüm bulunması ve iki devletli çözümün hayata geçirilmesi konulu Yüksek Düzeyli Uluslararası Konferans kapsamında Portekiz'in, diğer ülkelerle birlikte Filistin devletinin tanınması meselesini ele aldığı aktarıldı.
Portekiz'in de fikir birliği içinde bulunduğu birçok ülkenin Filistin devletini tanıma konusunda istekli olduğu ve hükümetin Filistin devletini tanıma niyetinde olduğu ifade edildi.
Açıklamada, Filistin devletinin eylül ayında yapılacak BM Genel Kurulu'nda tanınması için Cumhurbaşkanı ve Meclisteki siyasi partilerle istişarelerin yapılacağı kaydedildi.
Filistin, Portekiz'in Filistin devletini tanıma niyetini memnuniyetle karşıladıBakanlıktan yapılan açıklamada, Portekiz Başbakanı Luis Montenegro'nun ülkesinin Filistin devletini tanıma niyetinde olduğunu duyurmasından duyulan memnuniyet ifade edildi.
Portekiz'in adımının "barışa katkı sağlayan, uluslararası hukuk ve Birleşmiş Milletler (BM) kararlarıyla uyumlu, cesur bir tutum olduğu" vurgulandı.
Filistin devletini henüz tanımayan ülkelere seslenilen açıklamada, Filistin halkına uygulanan adaletsizliği sona erdirmek için harekete geçme ve tarihin doğru tarafında yer alması çağrısı yapıldı.
Filistin devletinin tarihçesiBM üyesi 147 ülkenin tanıdığı, bir çoğunun da tanımaya hazırlandığı Filistin devletinin toprakları hâlâ İsrail işgali ve ablukası altında bulunuyor.
Osmanlı İmparatorluğu'nun 400 yıl boyunca hüküm sürdüğü tarihi Filistin toprakları Aralık 1917'de İngiliz işgaline girdi. Milletler Cemiyeti Sözleşmesi'ne göre, bağımsızlığı ileride tanınmak üzere geçici olarak Manda sistemine giren Filistin'in bağımsızlığı teslim edilmedi.
Daha sonra kurulan BM, 29 Kasım 1947'deki kararıyla tarihi Filistin topraklarının bölünmesine ilişkin tasarıyı kabul etti ve Filistin topraklarının yüzde 55'i kurulacak İsrail devletine, yüzde 45'i ise Filistin'e bırakılacaktı.
İsrail, 14 Mayıs 1948'de bağımsızlığını ilan etmesinin ardından başlayan Arap-İsrail savaşı sonrasında başta Batı Kudüs olmak üzere BM kararının dışında yer alan bazı toprakları da işgal etti.
Bu işgalin ardından tarihi Filistin topraklarının yüzde 68'i İsrail'de kalırken bununla da yetinmeyen Tel Aviv yönetimi, 5 Haziran 1967'de başlattığı ve "Altı Gün Savaşı" olarak tarihe geçen muharebenin ardından Filistin topraklarının geri kalanı olan Doğu Kudüs, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni de işgal etti.
Bağımsız Filistin'e ulaşmak için çok sayıda grubun verdiği mücadelenin sonunda 2 Haziran 1964'de kurulan ve pek çok Filistinli örgütü tek çatı altında toplayan Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ), 15 Kasım 1988'de bağımsız Filistin devletinin kurulduğunu ilan etti.
Buna karşın, BMGK'nın İsrail'i işgal ettiği topraklardan çekilmeye çağıran 22 Kasım 1967 tarihli 242 sayılı kararına göre Filistin toprakları olan Doğu Kudüs, Batı Şeria ve Gazze hâlâ İsrail işgali altında tutuluyor.
Muhabir: Faruk Hanedar
