TBMM (AA) - AA muhabirinin kanun teklifinin etki analizinden yaptığı derlemeye göre, ekonomik amaç ve konularda kurulup faaliyet gösterebilen yetkili müesseseler A grubu ve B grubu olarak ayrılıyor. Halihazırda şubeler dahil 981 yetkili müessese faaliyet gösteriyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından gözetim ve denetim faaliyetleri yürütülen yetkili müesseselere, 2021-2025 arasında toplam 4 bin 884 aykırılık için 155 milyon 267 bin 201 lira idari yaptırım talebinde bulunuldu.
Öte yandan 2018-2025 döneminde yetkisiz döviz alım satımı konusunda toplam 2 bin 604 iş yeri denetlendi ve bu iş yerlerinin 761'inde yetkisiz döviz alım satımı tespit edildi. Bunların 566'sının faaliyetleri geçici, 195'inin ise tekerrür nedeniyle sürekli olarak durduruldu. Bu kapsamda 2019-2025 yılları için ilgili savcılıklardan yaklaşık 214 milyon lira idari para cezası uygulanması talebinde bulunuldu.
Gelir İdaresi Başkanlığı taşra teşkilatı kadro veya pozisyonlarında bulunan memur ve sözleşmeli personele verilen fazla mesailerde artışa gidiliyor. Buna göre, fazla çalışılan her bir saat için esas alınan 160 gösterge rakamı 300 gösterge rakamına, fazla çalışma ücreti ödenebilecek personel sayısının toplam personele oranı ise yüzde 20'den yüzde 40'a yükseltiliyor.
Başkanlığın taşra teşkilatı kadro ve pozisyonlarında bulunan toplam memur ve sözleşmeli personel sayısı 40 bin 353. Mevcut düzenleme kapsamında bu personelin yüzde 40'ının denetimlerde görevlendirilmesi ve fazla çalışma karşılığı olarak her bir personele ayda en fazla 8 bin 100 lira yerine 15 bin 188 lira ödenmesi durumunda aylık en fazla 179 milyon 784 bin 768 lira gider etkisi olacak.
Serbest bölgede üretim faaliyetinde bulunan mükelleflerin bulundukları serbest bölge içine veya diğer serbest bölgelere yaptıkları ürün satışlarından elde ettikleri kazançların gelir ve kurumlar vergisinden istisna edilmesi sonucu, 2024 yılı verilerinden hareketle, tahmini vazgeçilen gelir etkisi 700 milyon olarak hesaplandı.
AR-GE merkezlerinde, Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde (TGB) ve araştırma altyapılarında, istihdam edilen AR-GE ve tasarım personeli ile belirli oranda destek personeline ödenen ücretler üzerinden kesilen gelir vergisine ilişkin teşvik/istisna ile damga vergisi istisnası uygulamasında düzenlemeye gidiliyor. Geçen yıl TGB'lerde çalışan ortalama 88 bin 436 hizmet erbabının ücretlerinden 25 milyar lira, AR-GE merkezlerinde çalışan ortalama 99 bin 193 hizmet erbabının ücretlerinden 23 milyar lira vergi alınmadı ve işverenlere bırakıldı. Ayrıca aynı yıl araştırma altyapılarında istihdam edilen ortalama 2 bin 584 çalışanın ücretlerinden istisna uygulaması kapsamında 721 milyon lira vergi alınmadı. Düzenlemenin yıllık yaklaşık 2 milyar lira gelir etkisi oluşturması bekleniyor.
Ulusal güvenlik kuruluşlarına, milli savunma ve iç güvenlik maksadıyla alacakları ve münhasıran bu amaçla kullanacakları yerli katkı oranı en az yüzde 40 olan taşıtlar ile ilgili kuruluşların ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte yerli üretimi bulunmayan araçların ilk iktisabında özel tüketim vergisi istisnası getiriliyor. Bu kapsamda yıllık 5 bin araç alınacağı ve toplam gelir kaybının 2,6 milyar lira olacağı tahmin ediliyor.
Yatırım döneminde diğer kazançlarda kullanılabilen yatırıma katkı tutarına ilişkin oranın yüzde 80'den yüzde 50'ye düşürülmesinin yıllık yaklaşık 15 milyar lira gelir artırıcı etki oluşturması bekleniyor.
Arazi taşıtlarının ÖTV oranının yüzde 4'ten yüzde 50'ye çıkartılmasının yıllık gelire etkisinin toplam 14 milyar lira olması öngörülüyor.
Muhabir: Ahmet Buğra Olaç
