KILIS (AA) - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Türkiye-Suriye Doğal Gaz Boru Hattı açılış törenindeki konuşmasına, projede yer alan Suriye, Azerbaycan ve Katar'a teşekkür ederek başladı.
Yıllardır büyük acılar çekmiş Suriye ile bağların daha da güçlendirildiğini belirten Bayraktar, "Bugün ensar şehrimiz Kilis'te tarihi ana şahitlik ediyoruz. Türkiye-Suriye dostluğunun enerji alanındaki nişanesi olan Türkiye-Suriye Doğal Gaz Boru Hattı'nın açılışını gerçekleştiriyoruz. Bu doğal gaz boru hattının ülkelerimize ve halklarımıza bereket ve refah, bölgemize de huzur getirmesini temenni ediyorum." diye konuştu.
Bayraktar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Suriye'de yaşamı tekrar normale döndürecek adımların bir an önce atılması talimatı verdiğini anımsattı.
Bu kapsamda Bakanlık olarak en temel evrensel ihtiyaç olan elektrik tedariki için özellikle enerji altyapısı noktasında neler yapılacağının ele alındığını ifade eden Bayraktar, şunları paylaştı:
"Bakanlığımızdan iki farklı uzman heyeti Şam'a gönderdik. Kısa, orta ve uzun vadede neler yapabiliriz, bunları belirledik. Türkiye olarak 2017'den bu yana Afrin, İdlib gibi bölgelerin enerji arz güvenliğini sağlıyoruz. Elektriği halihazırda 8 ayrı noktadan Suriye'ye ihraç ediyoruz. İhracat kapasitemizi ilk etapta yüzde 25, daha sonra da ekleyeceğimiz yeni bağlantı hatlarıyla iki katından fazla artırmış olacağız. Çalışmalarımız tamamlandığında bağlantı kapasitemiz 861 megavata ulaşacak ve Suriye'deki 1,6 milyon hanenin elektrik ihtiyacını karşılıyor olacağız."
"Türkiye, her türlü yapıcı işbirliğine hazır"
Bayraktar, Suriye Enerji Bakanı Muhammed El-Beşir ile mayısta bir araya gelerek Suriye'nin savaş sonrası yeniden yapılanma sürecinde elektrik ve doğal gaz altyapısının güçlendirilmesine yönelik teknik destek ve işbirliği imkanlarını ele aldıklarını anımsattı.
Türkiye'nin bölgesel istikrarın güçlendirilmesi ve Suriye halkının temel enerji ihtiyaçlarının karşılanmasına katkı sunacak her türlü yapıcı işbirliğine hazır olduğunu vurgulayan Bayraktar, şöyle devam etti:
"Şam'a bir ziyaret gerçekleştirdik. Elektrik, doğal gaz ve petrol gibi önemli başlıkları masaya yatırdık. Enerji, madencilik ve hidrokarbon alanlarında Mutabakat Zaptı'nı imza altına aldık. Bu anlaşmayla ülkelerimiz arasında enerji, madencilik ve hidrokarbon alanlarında işbirliğinin geliştirilmesine yönelik çerçeve oluşturduk. Halep'teki elektrik santrallerinin ihtiyacı olan doğal gazı, Türkiye'den boru hattıyla sevk etmek için önemli adım attık."
Bayraktar, Kahramanmaraş'ın Türkoğlu ilçesinden gelen 36 inç çapında, yaklaşık 93 kilometre uzunluğundaki boru hattını Suriye'ye doğru devam ettirdiklerini bildirdi.
Söz konusu hattın törenin düzenlendiği bölgeye kadar ulaştığına işaret eden Bayraktar, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Hat, Türkiye-Suriye sınırında bulunan ve Kilis'in Yavuzlu köyünde yer alan Yavuzlu Ölçüm İstasyonu'na kadar geldi. BOTAŞ, hattın Suriye bölümünün altyapısının hazırlanmasıyla ilgili olarak Suriye Gaz Şirketi SGC'yle birlikte çalıştı, kendilerine her türlü teknik desteği verdi. Gaz akışını başlatarak Azerbaycan'dan gelen doğal gazı, Kilis üzerinden Suriye'ye vereceğiz. Yavuzlu Ölçüm İstasyonu'ndan günde 6 milyon metreküplük kapasiteye kadar gaz sevkiyatı gerçekleştireceğiz. Allah'ın izniyle doğal gazı Halep'e, Halep'ten de Humus'a kadar taşıyacağız. Bu sayede oradaki elektrik santralleri de yakın zaman içinde devreye alınacak."
Doğal gazla üretilen elektrikle 5 milyon hanenin ihtiyacı karşılanacak
Bayraktar, ilk aşamada Suriye'ye yılda 2 milyar metreküpe kadar doğal gaz ihracı sağlanabileceğini kaydetti.
Bu doğal gazla yaklaşık 1200 megavatlık elektrik santralinin faal hale geleceğini aktaran Bayraktar, bu sayede 5 milyon hanenin elektrik ihtiyacı karşılanarak, Suriye'de hayatın normalleşmesine ciddi katkı yapacaklarını söyledi.
Bakan Bayraktar, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Can Azerbaycan'a özel parantez açmamız gerekiyor. Azerbaycan devletine ait petrol ve doğal gaz şirketi SOCAR ile Azerbaycan'dan gelen gazın Türkiye-Suriye sınırında teslimine yönelik bir swap anlaşması imzaladık. Hatırlayacağınız üzere benzer projeyi mart ayında Nahçivan ile hayata geçirmiştik. Iğdır-Nahçıvan Doğalgaz Boru Hattı ile Nahçıvan'a Türkiye üzerinden kesintisiz doğal gaz akışını başlatmıştık. İşte bugün de Azerbaycan Ekonomi Bakanı Mikayıl Cabbarov ile yeni projenin açılışında iki devlet bir millet şiarıyla beraberiz. İnşallah bugün itibarıyla sevkiyatına başlayacağımız Azerbaycan'dan gelen doğal gazla Suriye'deki santralleri yakıtla buluşturacağız."
Katar ile stratejik işbirliği her alanda gelişti
Bayraktar, köklü dostluk ve kardeşlik bağlarının bulunduğu Katar ile ilişkilerinin her alanda hızla geliştiğini ifade etti.
İki ülke arasındaki üst düzey diyalog ve işbirliğini, 2014'te tesis ettikleri Yüksek Stratejik Komite ile kurumsal yapıya kavuşturduklarından bahseden Bayraktar, "Bu etkili ve sonuç odaklı mekanizma, zamanla stratejik nitelik kazandı. Bu projeye çok önemli destek veren Katar devletine de özellikle teşekkür ediyorum. Yaptığımız bu işbirliğinin ülkelerimiz arasındaki dostluk ve kardeşlik ilişkisini güçlendireceğine olan inancımı tekrar vurgulamak istiyorum." dedi.
Törene, Suriye Enerji Bakanı Muhammed El-Beşir'in yanı sıra projede yer alan ülkelerden Azerbaycan Ekonomi Bakanı Mikayıl Cabbarov ve Katar Kalkınma Fonu Başkanı Fahad Hamad Al-Sulaiti de katılım sağladı.
Azerbaycan Ekonomi Bakanı Cabbarov, Suriye'ye gaz sevkini "dönüm noktası" olarak nitelendirdiBakan Cabbarov, açılış töreni için Türkiye'de olmaktan şeref duyduğunu belirterek doğal gaz boru hattı açılışının işbirliğinin en iyi göstergesi olduğunu söyledi.
Projenin, Suriye'nin normalleşme sürecinin bir parçası olduğunu dile getiren Cabbarov, Türkiye ve Suriye hükümetiyle çalışarak Azerbaycan gazını Suriye'ye aktarmaktan memnuniyet duyduklarını vurguladı, Katar'ın sürece destek verdiğine işaret etti.
Cabbarov, bu meselenin Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasındaki birçok görüşmede gündeme geldiğini aktararak "Bu, ülkelerimiz arasındaki kardeşliğin, dostluğun ve sıkı işbirliğinin bir sonucudur." dedi.
Kardeş ülkeler olarak Suriye'nin yeniden yapılanmasında işbirliği yaptıklarını kaydeden Cabbarov, "Türkiye'deki iş ortamı Azerbaycan sermayesi için uygun hale gelmeseydi; SOCAR (Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi), Türkiye'de Türkiye hükümeti desteğiyle başarılı faaliyet göstermeseydi, bu kısa süre içerisinde bu başarılı faaliyeti gerçekleştiremezdik." ifadelerini kullandı.
Cabbarov, hem Avrupa'ya hem de Suriye'ye enerji sevkiyatı yapılmasının Azerbaycan ile Türkiye arasındaki işbirliğinin başarısını gösterdiğine dikkati çekerek şunları kaydetti:
"Azerbaycan gazının Türkiye üzerinden Suriye'ye sevk edilmesi enerji tarihimizin önemli bir dönüm noktasıdır. Bu Güney Kafkasya ve yakın bölgelerde enerji köprüsünün önemli bir adımıdır."
Cabbarov, bu projenin, Suriye ile Azerbaycan işbirliğiyle gelecekte yapılacaklara temel hazırladığını belirterek doğal gaz hattı açılışının bölgede barışa temel olacağına inandığı kaydetti.
"Ülkede günlük elektrik erişim süresi ortalama 4 saat artacak"Suriye Enerji Bakanı el-Beşir, törende yaptığı konuşmada, bu adımın yalnızca teknik altyapı hamlesi olmadığını, aynı zamanda Suriye halkının uzun yıllardır süren karanlık dönemden çıkış yolculuğunda önemli dönüm noktası olduğunu söyledi.
Projenin ilk aşamasında günlük 3,4 milyon metreküp doğal gaz sevkiyatı öngörüldüğünü belirten Beşir, bu miktarın ilerleyen dönemde 6 milyon metreküpe çıkarılmasının planlandığını kaydetti.
Sağlanacak doğal gazla yaklaşık 750 megavat ek enerji üretiminin mümkün hale geleceğini vurgulayan Beşir, ülkede günlük elektrik erişim süresinin ortalama 4 saat artacağını belirterek, bu ilerlemenin ekonomik faaliyetlerin canlanmasına, sanayi üretiminin artmasına ve yerinden edilmiş kişilerin geri dönüşüne katkı sağlayacağını ifade etti.
Ülkenin enerji altyapısının büyük ölçüde tahrip edildiğini hatırlatan Beşir, yıllar süren karanlık ve yoksunluk döneminin ardından yeniden yapılanma sürecinin kararlılıkla sürdürüldüğünü bildirdi.
Beşir, Reyhanlı'dan İdlib'in kuzeyine uzanacak yeni elektrik temin hattı da dahil olmak üzere bu projelerin en kısa sürede tamamlanması için yoğun çaba sarf ettiklerini söyledi.
Enerji arzının güvenli ve sürdürülebilir hale gelmesiyle Suriye'nin karanlıktan kalıcı aydınlığa geçiş sürecinin hız kazanacağını vurguladı.
Beşir, enerji üretiminden iletim ve dağıtım altyapılarına kadar birçok alanda önemli ilerlemeler kaydedildiğini belirterek, projeye mali destek sağlayan Katar'a ve transit geçiş ile teknik işbirliği sunan Türkiye ile Azerbaycan'a teşekkür etti.
"5 milyondan fazla abone doğrudan faydalanacak"Katar Kalkınma Fonu Başkanı Fahad Hamad Al-Sulaiti, tamamı Türkiye'deki yetkili kurumlar tarafından rehabilite edilen hat üzerinden günlük 3,4 milyon metreküp doğal gaz taşınacağını bildirerek, bu miktarın yıllık bazda yaklaşık 1,2 milyar metreküpe denk geldiğini kaydetti.
Doğal gazın Suriye'de elektrik üretiminde kullanılacağını aktaran Sulaiti, "Bu sayede ülkedeki günlük elektrik erişim süresi yaklaşık 5 saate çıkacak. Bu artış, mevcut duruma göre yüzde 40'lık iyileşme anlamına geliyor. Böylece 5 milyondan fazla abone doğrudan faydalanacak." dedi.
Projenin ana finansörü olan Katar'ın bu stratejik hamleyle sadece teknik boşluğu doldurmakla kalmayıp, aynı zamanda bölgesel barış, istikrar ve sürdürülebilir kalkınmaya katkı sağlama vizyonunu da pekiştirmeyi hedeflediğini vurguladı.
Sulaiti, bu girişimin geçici müdahale olmadığını belirterek, Türkiye ve Azerbaycan'daki ortaklarla birlikte Suriye'de atılan ciddi ve uzun vadeli kalkınma adımı olduğunu söyledi.
Projeye katkı sağlayan tüm taraflara, gece gündüz özveriyle çalışan teknik ekiplere ve doğal gazın sorunsuz şekilde Suriye'ye ulaşmasını mümkün kılan paydaşlara teşekkür eden Sulaiti, dayanışma ve stratejik ortaklıkla yürütülen bu tür insani çalışmaların sadece bugünü değil, yarını da şekillendirecek kalıcı ve anlamlı değişimlere kapı aralayacağına inandığını ifade etti.
Sulaiti ayrıca, elektrik enerjisinin düzenli ve sürekli temin edilmesinin toplumların yeniden inşasında ve refaha ulaşmasında temel unsur olduğunu vurgulayarak, bu tür projelerin güvenlik, istikrar ve toplumsal iyileşmeye doğrudan katkı sağlayacağını dile getirdi.
Suriye Gaz Şirketi Genel Müdürü Yusuf el-Yusuf, AA muhabirine, Türk şebekesi üzerinden günlük 4 milyon metreküp gazın taşındığını ve bu gazın özel bir istasyonda karşılanarak Suriye gaz şebekesine entegre edildiğini bildirdi.
Gazın termik santrallere yönlendirilerek elektrik üretim kapasitesinin artırılmasının hedeflendiğini vurgulayan Yusuf, "Bu kapsamda özellikle konut sektöründe elektrik hizmetlerinde kısa sürede gözle görülür iyileşme bekleniyor." dedi.
Yusuf, gaz altyapısının uzun yıllar süren saldırı ve tahribatlar nedeniyle ciddi teknik sorunlarla karşı karşıya olduğunu belirterek, "Eksik ekipmanların tamamlanması ve boru hatlarının yeniden işler hale getirilmesi için yoğun çalışmalar yürütülüyor. Kısa vadede mevcut altyapı kullanılırken, uzun vadede kapsamlı rehabilitasyon planı üzerinde çalışıyoruz." şeklinde konuştu.
Sanayi bölgelerine doğal gaz ulaştırılmasının gelecek planlamalar arasında yer aldığını aktaran Yusuf, "Ancak öncelik konutlara sürekli ve istikrarlı elektrik sağlamaktır. Gaz akışının başlamasıyla ülkenin genel enerji arzında kayda değer iyileşme bekleniyor." ifadelerini kullandı.
Muhabir: Gülşen Çağatay, İbrahim Özcan, Muhammed Karabacak,Ömer Koparan,Büşranur Keskinkılıç,Can Efesoy,Ruslan Rehimov